حمید گنجائیان - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مجتبی یمانی - استاد ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
ابوالقاسم گورابی - استادیار ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مهران مقصودی - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده موقعیت تکتونیکی فلات ایران، آن را با ناآرامیهای زیادی مواجه کرده است. ازجمله مناطق ناآرام این فلات، واحد مورفوتکتونیکی زاگرس شمال غربی است که طی سالهای اخیر زمینلرزههای زیادی در آن روی داده است. کانونهای زمینلرزه و شاخصهای ژئومورفولوژیکی از عوامل ارزیابی وضعیت تکتونیکی مناطق هستند که در بسیاری از مناطق با هم همبستگی زیادی دارند و در بعضی از مناطق نیز ممکن است بین آنها رابطه معناداری وجود نداشته باشد؛ بر این اساس در این پژوهش هدف، بررسی وضعیت کانونهای زمینلرزه در حوضههای واقع در زاگرس شمال غرب و ارتباط آن با شاخصهای ژئومورفولوژیک بوده است. برای دستیابی به این هدف از مدل رقومی ارتفاعی ۳۰ متر SRTM، نقشههای توپوگرافی ۱:۵۰۰۰۰، نقشههای ۱:۱۰۰۰۰۰ منطقه و همچنین اطلاعات مربوط به کانون زلزلههای رخداده در منطقه طی سالهای ۱۹۰۰ تا ۲۰۱۸ بهمثابه دادهها و ابزارهای اصلی پژوهش استفاده شده است. فرایند پژوهش طی سه مرحله مشخص انجام شده است؛ در مرحله اول وضعیت لرزهخیزی حوضههای مدنظر بررسی شده است؛ در مرحله دوم با استفاده از ۸ شاخص ژئومورفیک شامل شاخصهای T، Hi، AF، Bs، SL، S، P و Br وضعیت مورفوتکتونیکی حوضهها و سپس با استفاده از شاخص Lat، وضعیت کلی حوضه ازنظر فعالیتهای تکتونیکی ارزیابی شده است؛ در مرحله سوم نیز رابطه بین لرزهخیزی حوضهها و شاخصهای ژئومورفولوژیک به روش تحلیلی ارزیابی شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد ازنظر کانونهای زمینلرزه، حوضه زمکان با ۳۶ زمینلرزه، فعالترین حوضه است؛ همچنین حوضههای قشلاق، رازآور و قرهسو با میانگین امتیاز ۷۵/۱، کمترین میانگین امتیاز را دارند و فعالترین حوضه به شمار میرود؛ علاوه بر این نتایج ارزیابی و تحلیل رابطه بین کانونهای زمینلرزه و شاخصهای مورفوتکتونیکی نشان میدهد کانونهای زمینلرزه بیشترین رابطه را با شاخص تراکم زهکشی دارند

زاگرس, مورفوتکتونیک, شاخص Lat, کانون زمینلرزه