تعیین منابع آلاینده شیمیایی آب زیرزمینی دشت جنوبی اراک به روشهای شاخص آلودگی و هندسه فراکتال

چکیده دشت جنوبی اراک با ۴۷ حلقه چاه برای تامین بخشی از آب شرب شهر استفاده میشود. ارزیابی کیفی آب ازنظر ترکیبات شیمیایی و فلزات مسمومیتزا و تعیین منشا آنها از مسائل جالب توجه در این دشت است. ۵۲درصد از آب این چاهها تیپ Ca-HCO۳، ۲۶ درصد Ca-Cl و ۲۰ درصد Na-Cl دارند. غلظت حداکثر بعضی ترکیبات ازجمله NO۳، Na، Ca، Mg، PO۴، HCO۳، SO۴ و Cl، حاکی از زیادبودن آنها نسبت به استاندارد آب شرب ایران و استاندارد WHO است. از سویی با تعیین شاخصهای آلودگی در فلزات سنگین مشخص شد آبها کیفیت مناسب شرب دارند. آبهای منطقه در مقایسه با استانداردهای آب شرب در حد مطلوباند؛ اما بررسی حد آستانه به روش فراکتالی نشان داد غلظت ترکیبات شیمیایی بیشتر آبها از حد طبیعی بیشتر است و در آستانه آلودگی قرار دارند. این بررسی نشان داد ترکیبات شیمیایی، نتیجه دو آلودگی طبیعی (هوازدگی، انحلال شیمیایی سنگهای کربناته و نفوذ آب شور) و انسانیاند. زیادبودن ترکیباتی چون Ca، HCO۳ و Mg در آبهای دشت اراک ناشی از انحلال سنگهای آهکی و دولومیتی ارتفاعات جنوبی و زیادبودن ترکیباتی چون Na و SO۴ در آبهای دشت امانآباد ناشی از نفوذ آب شور تالاب میقان اراک است. همچنین دفن زباله دشت امانآباد، پساب شهرک صنعتی و فاضلاب شهری در دشت اراک، منشا فلزات مسمومیتزایی چون Cu، Zn، As و Pb در آبهای منطقه است.

Keywords:

: آبهای زیرزمینی , ترکیبات شیمیایی , فراکتال , شاخص آلودگی , دشت اراک