رامین حاتمی فرد - دانشجوی دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی
امیر صفاری - دانشیار ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
مجتبی یمانی - استاد ژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، تهران
حاجی کریمی - دانشیار هیدروژئولوژی، دانشگاه ایلام

ویژگیهای هیدرودینامیکی و هیدروشیمیایی و تغییرات کمی و کیفی چشمهها نشاندهنده میزان توسعه و تکامل کارست یک منطقه است. هدف این پژوهش، شناخت رفتار هیدرودینامیکی آبخوانهای کارستی و بررسی میزان توسعه کارست بلوکهای الشتر و نورآباد با بهرهگیری از تجزیهوتحلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و منحنی فرود هیدروگراف چشمههاست. برای این منظور در هر بلوک پنج چشمه انتخاب و پس از بررسی ویژگیهای ژئومورفولوژی، اقلیمی، هیدرودینامیکی، هیدروشیمیایی، فیزیوگرافی و چند مرحله پیمایش میدانی، میزان توسعه کارست در آبخوان هر چشمه براساس روش مالیک و وجکتوا مشخص شد. با توجه به ارزیابی هیدرودینامیکی، درجه توسعهیافتگی کارست در آبخوان چشمههای امیر، چناره و هنام (بلوک الشتر) و چشمههای عبدالحسینی و نیاز (بلوک نورآباد) بین ۵/۲ تا ۳ است و سیستم غالب جریان افشان و زیررژیمهای خطی دارند. درجه توسعه کارست در آبخوان چشمه زز و آهنگران (بلوک الشتر) به ترتیب ۴ و ۳/۴ و سیستم جریان در آنها از نوع مجرایی - افشان است. آبخوان چشمههای گلمبحری، لاغری و تیمور (بلوک نورآباد) با درجه توسعه کارست ۵/۵ و سیستم جریان در آنها مجرایی است. براساس تحلیلهای هیدروشیمیایی در بلوک الشتر افزایش یون منیزیم، زیادبودن آنیونها و کاتیونها، هدایت الکتریکی بسیار، سختی زیاد آب و کمبودن Ca/Mg در مقایسه با بلوک نورآباد، نشاندهنده آبخوانهای کارستی دولومیتی، غلبه درز و شکافهای کوچک، ارتباط زیاد بین سنگ و آب ذخیرهشده و جوانی کارست در بلوک الشتر است. نتایج تحلیلهای هیدرودینامیکی و هیدروشیمیایی نشان میدهد سیستم کارست در نورآباد نسبت به الشتر از توسعه و تکامل بیشتری برخوردار است.

تاقدیس گرین, کارست, منحنی فرود هیدروگراف, رفتار هیدرودینامیکی