غلامحسین عبدالله زاده - دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
علیرضا اژدرپور - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
محمد شریف شریف زاده - دانشیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی ادراک روستاییان از تغییر اقلیم و راهبردهای مقابله با آن در شهرستان زابل انجام شده و پژوهشی توصیفی از نوع پیمایش پرسشنامهای است. جامعه آماری پژوهش تمام روستاییان شهرستان زابل به تعداد ۱۰۷۲۸۲ نفر بودند و حجم نمونه از طریق فرمول کوکران ۳۸۰ نفر تعیین شد. نتایج نشان دادند نیمی از پاسخگویان ادراک قوی و بسیار قوی از تغییر اقلیم دارند. نتایج اولویتبندی راهبردها نشان دادند راهبردهای حفاظتی، اقتصادی و اجتماعی بهترتیب اهمیت بیشتری در مقابله با تغییر اقلیم در منطقه دارند. بیشتر پاسخگویان به عواملی مانند کاهش سرمایهگذاری در تولید کشاورزی، فروش داراییهای مختلف، ذخیرهسازی آب، بهبود روشهای زراعی، مهاجرت به شهرها و مناطق اطراف و شرکت در کلاسهای آموزشی از بین راهبردهای سهگانه توجه کردهاند. نتایج آزمون t و F نشان دادند متغیرهای ادراک از تغییر اقلیم، جنسیت، سطح سواد، سابقه کشاورزی، نوع شغل، مالکیت دام، داشتن بیمه خشکسالی و درآمد بر استفاده از راهبردهای مقابله با تغییر اقلیم موثرتر هستند. نتایج آزمون فریدمن نشان دادند محدودیتهای فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی مقابله با تغییر اقلیم اهمیت بیشتری در بین روستاییان دارند. عواملی مانند ایجاد سدهای بزرگ در کشور افغانستان، کارایینداشتن سامانههای ذخیرهسازی در سطح منطقه، نبود آبانبارهای مناسب برای ذخیرهسازی، ناتوانی مالی، ناتوانی در دریافت تسهیلات بانکی، نداشتن سرمایه برای استفاده از روشهای نوین آبیاری، ناآگاهی افراد از راهبردهای مقابله با تغییر اقلیم و همکارینکردن برخی افراد با کمتر مصرف کردن آب از مهمترین محدودیتهای سازگاری با تغییر اقلیم هستند. همچنین نتایج آزمون t و F نشان دادند درک افراد از محدودیتهای مقابله با تغییر اقلیمتحتتاثیر متغیرهای وضعیت تاهل، سطح سواد، مدت اقامت، نوع شغل، مالکیت دام و داشتن بیمه خشکسالی است.

ادراک, تغییر اقلیم, آثار, راهبردهای مقابله, شهرستان زابل