محمد زارع - استادیارگروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی،دانشگاه یزد، یزد، ایران
سمانه پورمحمدی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد، یزد، ایران
حمید سودایی زاده - استادیارگروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران

مناطق خشک از نظر شکل اراضی، خاک، جامعه گیاهی و جانوری و منابع آب و اقلیم بسیار متنوع هستند. یکی از مولفه­های معرف اقلیم، تعیین شاخصهای خشکی در هر منطقه است. اطلاع از دامنه و شدت خشکی، در مدیریت و برنامهریزی مناسب منابع طبیعی و پایداری زیستبوم (اکوسیستم) هر منطقه، بهویژه مناطق خشک مفید است. استفاده از روشهای گشتاورهای خطی و تحلیل خوشهای در تعیین مناطق همگن اقلیمی نقش موثری دارد. هدف اصلی این پژوهش، استفاده از روشهای گشتاورهای خطی و تحلیل خوشهای در تعیین مناطق همگن اقلیمی با استفاده از شاخص خشکی یونپ در نیمه شرقی ایران است. به اینمنظور، داده­های اقلیمی ۲۰ ایستگاه هواشناسی همدیدی در نیمه شرقی کشور جمعآوری و برای محاسبه تبخیر- تعرق مرجع با استفاده از مدل فائو- پنمن- مانتیث استفاده شد. سپس شاخص خشکی یونپ [۱] برای هر۲۰ ایستگاه محاسبه شد. در مرحله بعد، با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای، منطقه مورد مطالعه به پنج منطقه همگن تقسیم و با بهرهگیری از تحلیل عاملی مهمترین مولفه­های موثر بر شاخص خشکی یونپ در هر منطقه همگن تعیین شد. براساس نتایج، تخمین منطقه­ای گشتاور خطی، بهترین تابع توزیع منطقه­ای برای هر منطقه همگن تعیین شد. نتایج این پژوهش کارآیی مناسب ترکیب روشهای گشتاور خطی و تحلیل خوشهای را برای تعیین مناطق همگن نشان میدهد. بر اساس نتایج بهدستآمده، بهتر است در ابتدا مناطق همگن با روش تحلیل خوشهای تعیین و سپس بهکمک روش گشتاورهای خطی بررسی و تایید شود. [۱] UNEP

متغیرهای اقلیمی, شاخص خشکی, تبخیر- تعرق گیاه مرجع, توزیع احتمال, ایران