تغییر توزیع فراوانی بارشهای فرین شهر زنجان

  تغییر عناصر اقلیمی به اشکال مختلفی قابل ردیابی است. در بسیاری مواقع این تغییرات نهان و از طریق مطالعه روند، آشکار نمیشوند. در بسیاری مواقع تغییر عناصر اقلیمی در شکل توزیع فراوانی و عمدتا در دنباله توزیع فراوانی (فرینها) نمایان میشوند. در گذشته ردیابی تغییرات از طریق مطالعه تغییر مرکز توزیع فراوانی (میانگین) صورت میگرفت اما اخیرا توجه دانشمندان به دنباله شکل توزیع فراوانی عناصر اقلیمی معطوف شده است. بنابراین بررسی شکل توزیع فراوانی عناصر اقلیمی، نکات بسیار مهمی در خصوص رفتار بلند مدت این عناصر نشان میدهد. شناخت رفتار عناصر اقلیمی براساس شکل توزیع فراوانی آنها به لحاظ علمی و عملی از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. دراین تحقیق با استفاده از مشاهدات روزانه چهار نمایه فرین بارش زنجان ( شامل بیشینه بارش، پنج بارش بزرگ، صدک پنجم و نودو پنجم) و نیز سهم آنها در بارش سالانه طی دوره آماری ۲۰۰۶-۱۹۶۱ و با استفاده از توزیع فرین تعمیم یافته ( GEV )، تغییرات بارشهای فرین در معرض تحلیل قرار گرفت. هرچند تحلیل روند حاکی از ایستایی فرینها بود اما معلوم شد که چند نوع ناایستایی در مشاهدات رخ داده است. این ناایستاییها به صورت چرخهها، جهش و نیز تغییر توزیع فراوانی قابل رویت است. برای مثال مجموع بارشهای حاصل از پنج بارش بزرگ حاوی چرخههای حدودا ۳ ساله هستند. از سال ۱۹۸۰ به بعد یک تغییر سطح کاهشی در مجموع بارشهای حاصل از صدک پنجم و سهم آنها در بارش سالانه رخ داده است. شکل توزیع فراوانی بارشهای حاصل از صدک پنجم در نیمه اول و دوم باهم متفاوت بوده و در نیمه اول از توزیع چوله به چپ به توزیع چوله به راست در نیمه دوم تغییر یافته است. این تغییر توام با کاهش میانگین و چولگی این توزیع بوده است. همچنین تغییرات حادث شده بر صدک پنجم بارش با شدت کم تری در بارشهای حاصل از صدک نود و پنجم قابل مشاهده است. با تمامی این اوصاف بارش بیشینه و پنج بارش بزرگ از ایستایی بیش تری نسبت به شاخصهای دیگر برخوردارند. بنابراین میتوان استنباط نمود که فراوانی و مقدار بارشهای سنگین و سبک به سمت کاهش میل نمودهاند.

Keywords:

بارش فرین , تحلیل طیفی , توزیع فراوانی , توزیع فرین تعمیم یافته , زنجان