حامد پورحشمتی - دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
شهریار همتی - دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی

تمیز الشعر العربی المعاصر بخرق جدران نظام القصیده التقلیدی واتسعت آفاقه الدلالیه عن طریق تطعیم الخطاب الادبی ببنی سردیه تنیر اقصی مبلغ من ابداع الشاعر فی تجسید الخیال والرویه الجمالیه لمواضیع ارجائه المثیره. یعد الزمن بین اهم العناصر المکونه للسرد تقنیه زاهره اتت العنایه بها انطلاقا من التتابع المنطقی للاحداث، بینما لا یخضع الزمن السردی له الیوم، بل یمکن السارد ان یتلاعب ببنیته ویوظف انماط عدوله عن الخطیه عبر تمازج وتفاعل یقیمهما بین مستویات زمنیه شتی. لقد اهتم محمد عفیفی مطر فی قصیده «خطوات مقتلعه» بانماط زمن السرد اهتماما بالغا بحیث یلمس بغزاره ان الزمن فیها یتحول دوما ویتحقق التداخل الزمنی ببنا جسر دلالی من احداث الحال الی الحدث الماضی والمستقبل. تعتمد هذه الدراسه علی المنهج الوصفی-التحلیلی وتهدف ایضا بمتابعه عنصر الزمن فی هذه القصیده الی تسلیط الضو علی حوافزه ووظائفه السردیه. لقد وصل البحث الی ان القصیده تتسم بالنسیج الزمنی المتماوج فی حنایا احداث اللحظه الآنیه التی تستطیع ان تشمل الماضی فی وحده شعریه ثم تبغی رویه الآتی فی اخری؛ فیتلاعب الشاعر بالنسق الزمنی للسرد ویخرج مرارا عن رتابه الازمنه مستمدا من المفارقات الزمنیه لسد الفجوات الجذریه فی الماضی او اخباره العاجل بالاحداث اللاحقه وقد یتدخل فی مدی حرکه الزمن.

السردیه, الزمن, المفارقات الزمنیه, الدیمومه, محمد عفیفی مطر, قصیده خطوات مقتلعه