رضا قاسم زاده - دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران
حمیدرضا فرضی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران
علی دهقان - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

پس از توحید حضرت باری ـ تعالی ـ مبحث «ولی و ولایت»، یکی از مهمترین و در عین حال پیچیده­ترین مباحث عرفان و تصوف اسلامی است. اهل عرفان از آغاز پیدایش این مکتب تاکنون با استناد به آیات قرآن کریم و سنت پیامبر(ص) و احادیث اهل بیت (ع) به تبیین و توضیح این مساله پرداخته­اند. در این مقاله دیدگاه­های سلطان­ولد درباره «ولی» و مقام «ولایت» بررسی شده است. بر اساس نتایج این پژوهش مشخص می­شود که سلطان­ولد، معنای حقیقی ولایت را رویت باطنی جمال حضرت حق دانسته،  معتقد است تنها کسانی شایسته پیشوایی هستند که بدین مرتبه رسیده باشند. در اندیشه او، اولیا، فرزندان جان و دل و وارث انبیا محسوب می­شوند و اگرچه اطاعت از آنها برای رسیدن به سرمنزل مقصود از مسائل ضروری است، اما شناحت این انسان­های برگزیده حتی از شناخت خداوند هم دشوارتر است. وی همچنین اولیا را به چند گروه «متکبر و متواضع» و«مشهور و مستور» تقسیم می­کند و بر این اعتقاد است که اولیا اگرچه از مقربان آستان خداوند محسوب می­شوند، اما دارای درجات و مراتب مختلفند. علاوه بر این، سلطان­ولد قطب را شاه اولیا و مقصود غایی از آفرینش کائنات می­داند.

سنت, مدرنیته, اجتماع, گیدنز, روانی پور