آداب الحرب و الشجاعه و تصحیح آن

آداب الحرب و الشجاعه، از متون مشهور نیمه اول قرن هفتم و نوشته فخر مدبر است. این کتاب از جهات گوناگون در میان متون فارسی ممتاز و حائز اهمیت است؛ از جمله آنکه در موضوع خود (آیین کشورداری و سپاهیگری، اسبشناسی و تعریف و توصیف ابزار جنگی) در میان آثار پیش از دوره مغول، منبعی کمنظیر است. بسیاری از اسامی آلات جنگ و طرز تعبیه و آرایش لشکر و شیوههای مقابله و رویارویی با دشمن در این کتاب آمده است. انواع فواید زبانی و ادبی کتاب، به خصوص وجود اصطلاحات نظامی و واژههای خاص، آن را در موضوع خود بیمانند کرده است. با این فواید استثنایی، امروز، آداب الحرب و الشجاعه برای محققان در تنظیم فرهنگها و مطالعه آیینها و آداب جنگ، کتاب مرجعی مفید و منحصربهفرد است. این کتاب در سال ۱۳۴۶ به اهتمام احمد سهیلی خوانساری به طبع رسیده و از آن پس، در همه این سالها، درباره آن کاری قابل ذکر انجام نگرفته است. راهیافتن کاستیهای بسیاری در متن به دلیل برخی اشکالات اساسی، مانند گزینش نادرست شیوه تصحیح، عرضه ناقص نسخهبدلها، اغلاط و افتادگیها، نقص در نسخهها؛ و ناشناختهماندن ارزشهای بیشمار متن به دلیل اختصار در پرداختن مقدمه، تعلیقات و نمایه، ضرورت تصحیح تازهای را ایجاب میکند. در این مقاله با بهرهگیری از نسخههای خطی دستیاب، متن چاپی بررسی و با عرضه نمونههایی از خطاهای گونهگون کتاب، ضرورت تصحیح مجدد آن نشان داده شده است.

Keywords:

آدابالحرب و الشجاعه , فخر مدبر , آیین کشورداری , اسبشناسی , ابزار جنگی , تصحیح