سیروس امیری - استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه کردستان
بهمن فلاح - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

این مقاله خوانشی صورتگرایانه از داستان کوتاه «گرگ» از مجموعه نمازخانه کوچک من، اثر هوشنگ گلشیری ارائه می­دهد. بخش­های آغازین مقاله به مرور برخی از اصول مبنایی مکتب فرمالیسم روسی می­پردازد. در همین بخش­ها، با مروری بر آرای گلشیری درباره فرم در ادبیات، ضمن تاکید بر تاثیرپذیری او از صورتگرایان روسی و نهضت رمان نو در فرانسه، کوشیده­ایم تا مبنای نظری خوانش پیشرو از داستان «گرگ» را نیز تبیین کنیم. در واقع، در این پژوهش نویسندگان کوشیده­اند تا اثر گلشیری را براساس نوشته­های نظری خود او درباره فرم در ادبیات داستانی بررسی کنند. می­توان گفت بررسی شگردهای ادبی در داستان «گرگ»، درک روشنی از آثار نظری گلشیری بهدستمی­دهد. پژوهش حاضر نشان می­دهد که گلشیری با استفاده از شگردهایی چون انتخاب راوی اول شخص فرعی، درهمریختن زمان وقوع حوادث، استفاده از باور عمومی و شایعه، ارائه روایت بهصورت تکه­های مجزا، استفاده از روایت­های متناقض و بهره­گیری از زبانی نامتعارف و پر سکته، به ابهامی ساختاری و هدفمند دست یافته که غایت آن آشنایی­زدایی است؛ بهعبارتدیگر، شگردهای نامبرده تا اندازه زیادی از خاصیت «ارجاعی» زبان متن کاسته و ضمن «برجسته»کردن مولفه­های شکلی، متن را به سطحی از «ادبیت» رسانده است.

صورتگرایی, داستان کوتاه, آشناییزدایی, هوشنگ گلشیری, داستان کوتاه «گرگ»