علیرضا امامی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
سید محمد صاحبی - استادیار گروه فرهنگنویسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی
فاطمه زمانی - دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان

نوشدارو اثر علی موذنی یکی از متون ادبیات داستانی معاصر است که در ابعادی گسترده با داستان­های اسطوره­ای و حماسی شاهنامه ازجمله رستم و سهراب، سیاوش، فریدون و ضحاک پیوند و ارتباط برقرار کرده ­است. کشف و شناخت انواع این روابط نه­تنها به درک بهتر رمان یاری می­رساند، بلکه برای شناخت ویژگیهای برخی از داستان­های معاصر که از آثار حماسی و به­ویژه شاهنامه تاثیر پذیرفته­اند، سودمند خواهد بود. برای نیل به این مقصود، در مقاله حاضر، بر مبنای نظریه ژرار ژنت، روابط ترامتنی رمان نوشدارو با شاهنامه بررسی شده ­است؛ ژنت این رابطه­ها را به پنج دسته تقسیم می­کند: بینامتنی، پیرامتنی، فرامتنی، سرمتنی و بیشمتنی. در این جستار نخست بحث­هایی مقدماتی درباره بینامتنیت و ترامتنیت مطرح می­شود، آن­گاه محتوای رمان را به­اجمال بررسی می­کنیم و سپس در هریک از قسمت­های مقاله، به­طور جداگانه، از انواع روابط ترامتنی سخن می­گوییم­ و شاخصه­ها و مصادیق آنها را در رمان نوشدارو در قیاس و پیوند با شاهنامه بررسی و تحلیل می­کنیم.

ترامتنیت, بینامتنیت, سرمتنیت, ژنت, رمان نوشدارو, شاهنامه