مهدی شریفیان - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینای همدان
فرامرز رحمانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی

داستانهای محمود دولتآبادی به مثابه منشوری است که از زوایای مختلف قابل بحث و بررسی است. در آثار او رگههایی از اندیشههای رئالیستی، ناتورالیستی، و گاه سورئالیستی دیده میشود. به علت گستره وسیع موضوع، در مقاله حاضر فقط به برخی از اندیشههای «ناتورالیستی» محمود دولتآبادی میپردازیم. ناتورالیسم، شکل افراطی واقعگرایی شمرده میشود. این مکتب ادبی، نظریهای است که کردار و گرایش و اندیشه را زاییده غرایز و امیال طبیعی میداند و به هیچ رویداد یا پدیده فوق طبیعی قائل نیست و همه واقعیات و پدیدهها را موجود در طبیعت و در دایره علوم طبیعی تفسیر میکند. ناتورالیسم در ادبیات بر جنبههای توارث محیط و مشاهده زندگی به دور از آرمانگرایی تاکید میورزد و در این راه به ترسیم جزئیات ـ و لو زشت و ناخوشایند ـ میپردازد. ناتورالیسم ادبی از راه ترجمههای دوران مشروطیت وارد ادبیات ایران شد و نویسندگانی همچون صادق هدایت و صادق چوبک را تحت تاثیر قرار داد. در این مقاله، به شیوه تحلیلی ـ توصیفی، تاثیر ناتورالیسم در آثار محمود دولتآبادی بررسی شده است. .

ناتورالیسم, ایدئالیسم, ادبیات داستانی, محمود دولتآبادی