محمد راغب - دانشگاه شهید بهشتی

در این مقاله، ابتدا مختصری درباره پیشینه روایتشناسی بلاغی مطرح و اصطلاحات مهم نویسنده ضمنی، انواع مخاطبان، راوی نامعتبر، تنش، ناپایداری و ... از دیدگاه سه نسل از نظریهپردازان بلاغی تعریف شده است. سپس داستان کوتاه «درخت» اثر گلی ترقی از مجموعه من هم چهگوارا هستم بازخوانی و تفسیر شده است. موضوع اصلی داستان، چرخه سواستفاده است که هر یک از شخصیتها به نوعی در آن دخیل هستند. هر یک از گروههای مختلف مخاطبان، دیدگاههای ویژهای درباره این شخصیتها دارند و با برخی از آنها همدلی میکنند. هدف اصلی، بررسی تفاوتهای خوانش و چگونگی گسترش پیرنگ از دیدگاه مخاطبان مختلف است. مضمون «درخت: جاودانگی و پوسیدگی»، بنیاد داستان را شکل میدهد و با قرار گرفتن شخصیتها در جایگشتهای متنوع، خوانشهای متفاوتی ممکن میشود.    

نویسنده ضمنی, مخاطب روایت, راوی نامعتبر, تنش, ناپایداری