عبدالحسین فقهی - استادیار دانشگاه تهران
سید اسماعیل قاسمی موسوی - ----------

کتاب صبحالاعشی فی صناعه الانشا یکی از بزرگترین دایره المعارفهایی است که تا قرن نهم هجری در تمدن اسلامی به وجود آمده است. در این کتاب، بسیاری از مباحث تاریخی، علمی و ادبی مطرح شده و نگارنده در آن، شیوه اداره دیوان انشا (دبیرخانهای که مکاتبات غیرمالی و غیر نظامی در آن نوشته میشده است) را توضیح داده است. نویسنده این کتاب، احمد بن علی قلقشندی، سالها در دیوان انشا مشغول بوده است. در این مقاله که از مطالعه اجمالی کتاب فراهم آمده است، سازمان امور اداری دولت در عصر ممالیک بررسی و معرفی شده است. ارکان اداری یا سازمان اجرایی دیوان انشا عبارت بوده است از: ۱) هفت دسته دبیران. ۲) انبارداران ۳)حاجب دیوان. ۴) کتاب الدست. ۵) کتاب الدرج.

دیوان انشا, صبحالاعشی, کتاب الدرج, کتاب الدست