مصطفی محمدی ده چشمه - دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی؛ دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فرشته شنبه پور - دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

ایمنی و امنیت شهری از دیرباز تاکنون در برنامهریزی سکونتگاههای شهری مورد توجه بوده و برنامه­ریزان همواره در ساخت و طراحی مناطق شهری به این امر مهم توجه میکردند. همچنین کاهش میزان آسیبپذیری کاربریهای شهری با بهرهگیری از رویکردهای جدید مدیریت بحران از قبیل پدافند غیرعامل میتواند در ایجاد محیطی ایمن در شهرها و کاهش میزان خسارات موثر واقع شود و امروزه یکی از مهمترین اهدافی است که مدیران شهری درصدد اجرای آن می­باشند. شهر یاسوج در سلسله جبال زاگرس و در زون زاگرس چینخورده واقع شده و بهعلت قرار گرفتن در اطراف چینخوردگیها، گسلهای فعال و لرزهخیز ازجمله سه گسل مهم زاگرس، دنا و قطر- کازرون، در معرض وقوع مخاطرات متعدد ناشی از گسلهای فعال (گسلش سطحی، زمینلغزش و سنگریزش، روانگرایی) قرار دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل مکانی خطرپذیری زیرساختهای حیاتی در شهر یاسوج میباشد که به لحاظ هدف؛ کاربردی- نظری بوده و بررسی در آن به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده است. در آنالیز تحقیق پس از تعیین کاربریهای منتخب و پیاده­سازی مدل مکانی و ترکیبی (FAHP-GIS)، وزن نهایی شاخص­ها بهدست آمده و سپس با استفاده از ابزار Distance حریم همجواری هرکدام از لایهها مشخص شد. در ادامه با استفاده از Fuzzy Overlay همپوشانی لایهها با Gamma ۰.۹  انجام گرفت. نتایج حاصل نشان میدهد که ۱۱ کاربری یعنی ۴۵.۸۳ درصد زیرساختها در طیف خطرپذیری بالا قرار دارند، ۶ کاربری یعنی ۲۵ درصد زیرساختها در طیف نسبتا خطرپذیر قرار دارند، ۵ زیرساخت یعنی ۲۰.۸۳ درصد زیرساختها در طیف خطرپذیری متوسط قرار دارند، ۲ زیرساخت یعنی ۸.۳۳ درصد زیرساختها در طیف خطرپذیری کم قرار دارند و در طیف خطر­پذیری خیلی کم هیچ کاربری قرار ندارد. از نظر خطرپذیری نواحی، ناحیه  دو شهر یاسوج با ۶۶.۶۶  درصد دارای بیشترین خطرپذیری میباشد.

خطرپذیری, زیرساخت های شهری, پدافند غیرعامل, یاسوج, GIS