طاهر پریزادی - مدرس GIS مجموعه جهاد دانشگاهی دانشگاه بین المللی قزوین
ثریا روشنگر - دانشجوی کارشناسی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) بستری برای ذخیره، نگهداری، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی میباشد و جهت کار همزمان با دادههایی که وابستگی مکانی (جغرافیایی) و توصیفی دارند، طراحی شده است. امروزه در اختیار داشتن دادههای بهنگام و استخراج اطلاعات مورد نیاز از این دادهها دارای اهمیت فراوانی میباشد. در این رابطه سیستمهای اطلاعات جغرافیایی به عنوان ابزاری مهم در مدیریت دادههای زمین مطرح میباشند که با فراهم ساختن امکان یکپارچهسازی دادههای حاصل از منابع مختلف، امکان استخراج اطلاعات مورد نیاز و کشف ارتباطات پیچیده و نا پیدای ما بین پدیدههای مختلف را فراهم مینمایند. این مقاله به بررسی کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامهریزی شهری وطرحهای توسعه شهری میپردازد. جهت رسیدن به این امر درگام نخست به بررسی پیشینه و فرآیند تکامل و اصول و قابلیتهای این سیستم در چارچوب مجموعههای نرم افزاری پرداخته شده است وسپس با ارائه فرایند تهیه دو نمونه ازطرحهای توسعه شهری جایگاه هر یک ازکاربردهای GIS در مراحل تهیه و نوع کارکرد آن مشخص شده است. نتایج حاصل نیز حاکی از این است که با پیشرفت روز افزون در فناوریهای نوین کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در برنامهریزی شهری توسعه یافته است و نیازمندیهای طرحهای توسعه شهری را در قالب تحلیلهای کیفی وکمی ورقومی پاسخگوست. در گام بعدی به برخی ازمشکلات فرارویGIS در سیستم کلان برنامهریزی و برنامهریزی شهری در ایران اشاره شده است.     

سیستم اطلاعات جغرافیایی, برنامه ریزی شهری, داده های مکانی- توصیفی, تحلیل