میلاد نوری - ۱. Dept. of Irrigation and Drainage, Faculty of Agric., Tarbiat Modares Univ. Tehran, Iran.
مهدی همایی - ۱. Dept. of Irrigation and Drainage, Faculty of Agric., Tarbiat Modares Univ. Tehran, Iran.
محمد بنایان - ۲. Dept. of Agronomy, Faculty of Agric., Ferdowsi Univ. of Mashhad, Iran.

در این مطالعه، روند تغییرات شاخص بارش استانداردشده در بازه ۱۲ ماهه (SPI-۱۲) و بارش فصلی و سالانه طی ۲۰۱۴-۱۹۷۶ در ۲۱ ایستگاه همدید مرطوب و نیمهخشک ایران بررسی شد. پس از حذف همبستگی سریالی در برخی از سریها، روند تغییرات بارش و SPI-۱۲ بهوسیله آزمون ناپارامتری من- کندال ارزیابی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که روند بارش سالانه در تمامی ایستگاهها طی ۳۹ سال اخیر کاهشی بود. روند بارش فصلی در زمستان، بهار، پاییز و تابستان بهترتیب در حدود ۹۰، ۹۵، ۴۷ و ۳۳ درصد از ایستگاهها کاهشی بود. روند نزولی بارش زمستانی در مناطق سنندج، خوی، ارومیه، همدان، مشهد، تربیت حیدریه، نوژه و قزوین معنیدار بود. همچنین، روند سری SPI-۱۲ در تمامی ایستگاهها به غیر از شهرکرد کاهشی بود. بهعلاوه، SPI-۱۲ فقط در ایستگاههای سنندج و فسا روند نزولی معنیدار داشت. شدیدترین خشکسالی نیز در ایستگاههای همدان، رامسر و ارومیه در ۲۰۰۰-۱۹۹۹ و در تبریز، سنندج، شیراز، فسا، قزوین، مشهد، تربت حیدریه، شهرکرد، گرگان و کرمانشاه در دوره ۲۰۰۹-۲۰۰۸ رخ داده است. نتایج این پژوهش نشان داد که روند بارش بخش عمدهایی از منطقه مورد مطالعه بهویژه در قسمتهای نیمهخشک شمال شرقی و جنوب غربی ایران در اثر خشکسالیهای شدید و طولانی دهه اخیر (۲۰۱۵-۲۰۰۵) تغییر کرده است.

Trend analysis, Drought, Standardized precipitation index, Serial correlation., تحلیل روند؛ خشکسالی؛ شاخص بارش استانداردشده؛ همبستگی سریالی