زهرا سرخه - ۱. Dept. of Soil Sci., Ramin Agric. and Natural Resour. Univ. of Khuzestan, Ahvaz, Iran.
بیژن خلیلی مقدم - ۱. Dept. of Soil Sci., Ramin Agric. and Natural Resour. Univ. of Khuzestan, Ahvaz, Iran.

هدف از این پژوهش بررسی مزرعه ­ای اثر کاربرد نفت سفید بر جذب عناصر سنگین در برخی از سبزیها در استان خوزستان است. بدینمنظور آزمایشی در پاییز و زمستان سال ۱۳۹۲، بهصورت آشیان ه­ای در قالب طرح کاملا تصادفی با عامل­ های شهرستان (شوش، دزفول و باوی)، گیاه (جعفری، شوید، گشنیز و هویج)، نوع مدیریت مزرعه (شاهد، مزرعه آلوده به نفت سفید یک و مزرعه آلوده به نفت سفید دو) در سه تکرار انجام شد. میزان غلظت برخی از عناصر سنگین قابل جذب خاک و نیز غلظت این عناصر در نمونه­ های گیاهی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد در همه شهرستان­ ها، میانگین غلظت عناصر سنگین در خاک و گیاه مزارع آلوده به نفت سفید نسبت به نمونه شاهد بیشتر بود. همچنین بیشترین و کمترین میزان غلظت عناصر سنگین کادمیم و سرب خاک و گیاه بهترتیب در شهرستان باوی (۲۹/ ۱۴ و ۴۶/۴۰ میلی­گرم بر کیلو­گرم و ۹۹/۱۱ میلی­گرم بر کیلو­گرم در شوید و ۵۳/۳۵ در گیاه گشنیز) و شوش (۳۳/۹ و ۳۶/۳۰ میلیگرم بر کیلو­گرم و ۰۱/۸ و ۵۴/۲۳ میلی­گرم برکیلو­گرم در هویج) حاصل شد. ولی بیشترین و کمترین میزان عناصر روی و مس در خاک و گیاه بهترتیب در شهرستان دزفول (۰۸/۱۰۹ و ۷۱/۴۷ میلی­گرم بر کیلو­گرم  و ۳۳/۸۶ و ۵۷/۳۸ میلی­گرم برکیلو­گرم در شوید) و باوی (۷۵/۳۴ و ۳۰/۲۲ میلی­ گرم بر کیلو­گرم و ۴۴/۲۸ و ۹۶/۱۶ میلی­گرم برکیلو­گرم در هویج) بهدست آمد. با توجه به یافته­ های این پژوهش می­ توان نتیجه گرفت که کاربرد نفت سفید در مزارع سبزی باعث افزایش جذب کادمیم، سرب و مس بیش از حد مجاز در سبزیها شده است و خطر انتقال آلاینده ­های مذکور به زنجیره غذایی را در پی دارد.  

Kerosene, Heavy metals, Weeds, Vegetables, Khuzestan., نفت سفید, فلزات سنگین, علف هرز, سبزیها, خوزستان