رضا میر - ۱. Civil Engineering Department, Engineering Faculty, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
غلامرضا عزیزیان - ۱. Civil Engineering Department, Engineering Faculty, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran.
علیرضا مساح بوانی - ۲. Department of Irrigation and Drainage Engineering, College of Abouraihan, University of Tehran, Tehran, Iran.
علیرضا گوهری - ۳. Department of Water Engineering, College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran.

با هدف توسعه تحلیل آسیبپذیری دشت سیستان به نوسانات و کاهش منابع آب رودخانه هیرمند از چارچوب آسیبپذیری فوزل با رویکرد برگشتپذیری گذار استفاده شده است. مولفههای اقتصادی- اجتماعی و بیوفیزیکی مطرح شده در این چارچوب، در مجموعهای از زیرسیستمهای مدل پویایی سیستمها درنظر گرفته شده است. بر این اساس چهار سطح برگشتپذیری مرجع بر پایه آورد سالانه رودخانه هیرمند تعریف و مقادیر مشخصههای نگرانی تحت ساختار موجود منطقه تا افق ۱۴۳۰ مشخص شد. در ادامه، راهکارهای پیشنهادی در ساختار اقتصادی- اجتماعی تحت دو حالت بحرانی مخاطره کمآبی و نوسان جریان رودخانه بهکار گرفته شدند. مقادیر مشخصههای نگرانی دو حالت مذکور با هریک از سطوح برگشتپذیری مرجع مطابقت داده شدند. نتایج حکایت از مناسب بودن گزینه سیاستی کاهش مصرف آب و اهمیت پیامدهای زیستمحیطی مولفه بیوفیزیکی دارد. بهنحوی که حالتهای مخاطره کمآبی و نوسان جریان دارای درآمدهایی بهترتیب ۹۴۹۰ و ۵۱۰۰ میلیارد ریال (به قیمت پایه سال ۱۳۹۰) بودهاند ولی دارای جمعیت و سطح رفاهی یکسان هستند که علت آن به تامین ۱۱۷ و ۶۰۰ میلیون متر مکعب از نیاز زیستمحیطی ارتباط دارد. مدیریت، توسعه و حمایت مستمر بخش صنعت قادر خواهد بود الگوی "موفقیت برای موفقها" را برای بخش اجتماعی- اقتصادی سیستان به ارمغان آورد.

Resilience, Vulnerability, Water resources, System dynamics, Sistan., برگشتپذیری, آسیبپذیری, منابع آب, دینامیک سیستمها, سیستان