مسلم ثروتی - ۱. Shahid Bakeri High Education Center of Miandoab, Urmia Univ., Iran.
حسین بیرامی - ۲. National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yazd, Iran.
امید احمدی - ۳. Dept. of Soil Science, College of Agriculture, University of Zanjan, Zanjan, Iran.

ارزیابی مهندسی خاک برای کارشناسان در فعالیتهای عمرانی و بهرهبرداری از خاک مفید است. مدل الخلافه سامانه ارزیابی ویژگیهای مهندسی خاک است که با رگرسیون چندگانه عمل میکند. در این تحقیق از مدل الخلافه برای تخمین شاخص خمیرایی و رطوبت بهینه خاکورزی خاکهای منطقه میاندوآب (۱۸۴ نمونه خاک) استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مقدار رس و شاخص خمیرایی و رطوبت بهینه خاکورزی همبستگی بالایی با ضریب تبیین بهترتیب ۸۸/۰ و ۷۲/۰ وجود داشت. ظرفیت تبادل کاتیونی نیز همبستگی بالایی (۸۴/۰ و ۷۰/۰) با ویژگیهای شاخص خمیرایی و رطوبت بهینه خاکورزی نشان داد. با اینحال، ضریب همبستگی مواد آلی با این ویژگیها پایین بود. همچنین برای شاخص خمیرایی ۳/۵۰ ، ۷/۵، صفر و ۴۴ درصد از کل اراضی، بر اساس دادههای آزمایشگاهی و ۴۶، ۱۳، ۶ و ۳۵ درصد بر اساس مدل الخلافه بهترتیب در کلاسهای کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد طبقهبندی شدند. تطابق نقشه خمیرایی مدل الخلافه با نقشه دادههای آزمایشگاهی نیز ۴/۸۰ درصد بود. ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا، ضریب نش- ساتکلیف و میانگین هندسی مربعات خطا بهترتیب ۷۶۷/۰،  ۳/۹، ۶۷۱/۰ و ۸۶/۰ برای شاخص خمیرایی و ۷۳۹/۰، ۵/۱۴، ۵۴۳/۰ و ۷۳/۰ برای رطوبت بهینه خاکورزی محاسبه شد که در سطح احتمال پنج درصد معنیدار بود. درنهایت مدل الخلافه تخمینی قابل اطمینان از ویژگیهای مهندسی ارائه داد.

Cation Exchange Capacity, Clay, Engineering properties, Organic matter, ظرفیت تبادل کاتیونی, ماده آلی, محتوای رس, ویژگیهای مهندسی