بررسی هدررفت خاک در کرتهای کوچک حاوی خاکهای با بافت مختلف در رخدادهای پیاپی باران شبیهسازی شده

آگاهی از تغییرات خصوصیات خاک از رخدادی به رخداد دیگر، برای تعیین دورههای بحرانی حساسیت خاک به فرآیندهای فرسایش حائز اهمیت است. این پژوهش بهمنظور بررسی هدررفت خاک در رخدادهای پیاپی باران در استان زنجان انجام گرفت. پس از شناسایی ۱۰ کلاس بافتی، نمونههای خاکها در سه تکرار به کرتهایی کوچک (۶۰ سانتیمتر×۸۰ سانتیمتر) به عمق ۲۰ سانتیمتر در زمینی با شیب ۸ درصد منتقل شدند. کرتها در معرض ۱۰ رخداد باران شبیهسازی شده با شدت ۵۵ میلیمتر بر ساعت و مدت ۳۰ دقیقه با فاصله پنج روز قرار گرفتند. در مجموع ۳۰۰ رخداد باران بر کرتها اعمال شد. نتایج نشان داد که رطوبت نگهداشته شده، تولید روانآب و هدررفت خاک تحت تاثیر معنیدار رخداد باران قرار گرفتند (۰۰۱/۰P<). افزایش رطوبت خاک و در نتیجه کاهش ظرفیت نفوذ، عامل اصلی افزایش تولید روانآب و هدررفت خاک در رخدادهای پیاپی باران بود بهطوریکه حدود ۸۴ درصد از تغییرات هدررفت خاک طی رخدادهای باران براساس رطوبت پیشین خاک قابل بیان بود. پس از رخداد پنجم بهدلیل رسیدن رطوبت خاک بهحد ظرفیت نگهداری آب، تغییرات چشمگیری در نفوذپذیری و تولید روانآب مشاهده نگردید. با این حال، هدر رفت خاک پس از رخداد پنجم بهدلیل وجود ذرات فرسایشپذیر بیشتر در سطح خاک و در نتیجه افزایش غلظت جریانهای سطحی، همچنان الگویی افزایشی نشان داد.

Keywords:

Simulated rainfall , Antecedent soil moisture , Runoff , Soil infiltration rate , Soil erosion processes. , باران شبیهسازی شده , رطوبت پیشین خاک , روانآب , نفوذپذیری خاک , فرآیندهای فرسایش خاک