علیرضا خسروزاده - استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه شهرکرد
ناصر نوروززاده چگینی - دانشیار پژوهشکده باستان شناسی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
سامر نظری - دانشجوی دکتری باستانشناسی، دانشگاه تهران

سفال بهعنوان شاخص ­ترین یافته­ ی باستانشناسی، نقش به سزایی در بازسازی برهم­کنش ­های منطقه ای و فرا منطقه ­ای دارد؛ بنابراین شناخت سفال­ های هر دوره­ ی فرهنگی بسیار حائز اهمیت است. محوطه­ های باستان­ شناختی اندکی مربوط به دوره ­ی اشکانی در غرب ایران کاوش شده است. ازاین­ رو به دلیل فقدان مجموعه­­ های سفالی کافی، جهت شناخت و تمایز سفال­ های این دوره، شناسایی محوطه ­های اشکانی غرب ایران با مشکلاتی رو­ب­رو می­ باشد. بدین ترتیب معرفی و ارائه ­ی مجموعه سفال­ های تاریخ­ گذاری شده­ ی دقیق از دوره­ ی اشکانی، برای درک بهتر تحولات منطقه در این بازه ­ی زمانی موثر و لازم است. یکی از مهم­ترین محوطه ­های اشکانی غرب ایران که اخیرا مورد کاوش قرار گرفته است، قلعه یزدگرد می­ باشد. ارائه گونه­ ها و شکل ­های سفالی به­ دست ­آمده از این محوطه، جهت مطالعات سفالی منطقه­ ای و گاه­ نگارهای نسبی در قلمرو اشکانی سودمند خواهد بود. طبق مطالعات صورت­ گرفته بر روی سفال­ های حاصل از کاوش، درمجموع سه گونه­ ی سفالی شامل کلینکی، لعابدار و معمولی شناسایی شد. مقایسات تطبیقی این سفال­ ها با مناطق پیرامونی، حاکی از آن است که بیشتر سفال ­ها ساخت محل هستند، اگرچه در میان آنها قطعاتی دیده می­ شود که در اثر ارتباطات فرهنگی، از مناطق هم­جوار به این محوطه وارد شده ­اند. بر اساس مطالعات انجام­ شده بر روی شکل ­ها و ویژگی­ های فنی سفال­ ها، می­ توان این­گونه ارزیابی نمود که سفال ­ها متعلق به اواخر دوره اشکانی هستند. علاوه بر سفال، یافته­ های دیگری مانند واحدهای ساختمانی و سکه نیز بهدستآمده است که این تاریخ پیشنهادی را قوت می بخشند.

قلعه یزدگرد, اشکانی, سفال, غرب ایران