احمد علی یاری - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان
حسن طلائی - استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران

با توجه به وضعیت لایههای تپه اسماعیلآباد و فراگیری سفال افق چشمهعلی و شناسایی طبقات استقراری با معماری مشخص، همچنین طول مدت استقرار و تداوم این فرهنگ در تپه،  مهمترین و دقیقترین اطلاعات را در اختیار میگذارد که با دادههای  حاصل  از آن  می توان روند تغییرات و  تحولات فن آورانه، هنری، اجتماعی، اقتصادی  و باورهای آیینی را بررسی و مطالعه نمود. هدف این است که سنجیده شود در یک محوطه باستانی با ویژگیهای تپه اسماعیلآباد روند  تغییر، تحول، رشد و بالندگی فرهنگ از لایه فرهنگی اول تا آخرین لایه  براساس دادهها  بویژه سفالها چقدر قابل سنجش است. دگرگونیهای سفال که بخشی از آن بر اثر تطور و رشد درونی فرهنگ در طول زمان به وجود میآید و بخش دیگر به علت پیوندهای فرهنگی و اقتصادی با جوامع دور و نزدیک پدیدار میشود. در این مقاله تمام سعی و تلاش برای شناخت این  تغییرات تحولات درونی سفال و سیر دقیق آن شده است. در تحلیلهای آماری نقوش، فرم،  با استفاده از پایگاه دادهها کامپیوتری مشخص شد که ظروف سفالی تپه اسماعیلآباد  یک  سیر تکاملی را طی کردهاند. در طبقات میانی همانند پیشرفت و تغییرات ملموس معماری از یک دوره درخشان  تولید سفال و شکوفایی هنری نیز برخودار بودهاند.  

سفال, باستانشناسی, علوم کامپیوتری, پایگاه دادهها, تپه اسماعیلآباد