رقیه رحیمی سرخنی - دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه تهران
کمال الدین نیکنامی - استاد گروه باستان شناسی دانشگاه تهران
معین اسلامی - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه فرانکفورت آلمان

سنت فرهنگی دالما مربوط به هزاره پنجم ق.م. در غرب ایران است. یکی از مهم­ترین ویژگی­های این سنت پراکنش وسیع سفال­های آن است. در مراکز اصلی سنت فرهنگی دالما، به­خصوص حوضه جنوبی دریاچه ارومیه چهار گونه اصلی سفال دالما شناخته شده است. هرچه از مرکز اصلی دالما دورتر می­شویم به­ویژه در مناطقی که سنت دالمایی در تماس با سنت­های همزمان و همجوار خود قرارمی­گیرد، بستر­های دالمایی گونه­های متنوع­تری از مواد فرهنگی را تجربه می­کند. در برخی موارد سفال­های غیردالمایی در بستر کاملا دالمایی و گاهی سفال­های نوع دالمایی در بستر کاملا غیردالمایی مشاهده می­شود. در این مقاله، ابتدا سنت­های سفالی محوطه سها چای تپه زنجان بر اساس سبک ظاهری و تکنولوژیکی طبقه­بندی شده و سپس هفده نمونه از گونه­های متنوع با استفاده از روش تجزیه عنصریXRF  مورد آزمایش قرار گرفته است. هدف از این نوشتار تعیین سبک­های سفالی اصلی و فرعی در بستری دالمایی در منطقه­ای دورتر از مرکز اصلی دالما در دره سجاسرود زنجان است. بر اساس نتایج به­دست­آمده فرضیه مبتنی بر وجود سبک­های سفالی اصلی و فرعی ارزیابی و پیشنهاد می­شود.

دالما, سبک, سنت, بستر, سها چای تپه, XRF