جواد علایی مقدم - دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه مازندران
سید رسول موسوی حاجی - دانشیار گروه باستانشناسی دانشگاه مازندران
رضا مهرآفرین - دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه مازندران

براساس متون تاریخی، در دوران هخامنشی در سیستان که آن زمان «درنگیانا» یا «زرنکه» نامیده می­شد، اقوامی توانمند و ثروتمند می­زیستند که­ در زمان لشکرکشی کوروش هخامنشی به شرق، با فرستادن مقدار زیادی آذوقه، به وی یاری رساندند و از آن پس به قوم «اورگانا» (اورگت) به معنی نیکوکار و یاری­رسان شهرت یافتند. با شروع مطالعات باستان­شناسی در سیستان و کشف چند محل هخامنشی (دهانه غلامان و سرخ داغ)، یکی از مهم­ترین پرسش­های باستان­شناسی مطرح در منطقه، محل زندگی قوم اورگت بود؛ به­طوری­که هر یک از پژوهشگران، دهانه غلامان و یا سرخ داغ نادعلی را به عنوان مامن آنها معرفی کردند، البته در حد نظریه و فاقد ادله کافی. با بررسی باستان­شناختی سیستان و شناسایی محوطه­های جدید هخامنشی زوایای تازه­ای درباره باستان­شناسی و تاریخ منطقه گشوده شد و امکان پژوهش علمی­تر در زمینه مکان­های تاریخی همانند محل استقرار اورگت­ها فراهم آمد. در این پژوهش که بر مطالعات میدانی باستان­شناسی و همچنین رهیافت تاریخی استوار است، با تکیه بر ویژگی­های سرزمین اورگت­ها در متون تاریخی و مقایسه و تطبیق آن با شواهد باستانی محوطه­های سیستان، تلاش شده تا از یک­سو محل واقعی استقرار اورگت­ها مشخص و از سوی دیگر هویت واقعی مکان­های باستانی مربوط به دوران هخامنشی سیستان آشکار شود.

سیستان, اورگتها, استقرارهای هخامنشی, دهانه غلامان, سرخ داغ نادعلی