میثم لباف خانیکی - استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران

راه ابریشم به مثابه عمده­ترین مسیر ارتباطی میان تمدن­های غرب و شرق تاثیر به­سزایی در وقوع رویدادهای تاریخی داشته است. این شاهراه علاوه بر آنکه در طول تاریخ بستری مساعد برای مبادلات بازرگانی به شمار می­رفته، گهگاه به عنوان مسیر تهاجمات و لشکرکشی­های اقوام مهاجم به سرزمین ایران نیز مورد استفاده قرار می­گرفته است. وجود کلان­شهرهای باستانی همچون نیشابور در مسیر راه ابریشم شاهد روشنی است بر نقش این شاهراه در شکل­گیری مراکز جمعیتی، اقتصادی و حکومتی در دنیای باستان. راه ابریشم از طرفی، یکی از مهم­ترین عوامل شکل­گیری شهر نیشابور به شمار می­رود و از طرف دیگر شهر نیشابور در مقاطع مهمی از تاریخ ایران سبب رونق شاهراه مزبور شده است. پاره­ای از فرایندهایی که ارتباط دو سویه راه ابریشم و شهر نیشابور را توضیح می­دهند از طریق متون تاریخی و بخش دیگر از گذر مطالعات باستان­شناسی قابل درک است.

نیشابور, راه بزرگ خراسان, راه ابریشم, دوره ساسانی, تجارت, جغرافیای اداری