مژگان جایز - دانش آموخته دکتری دانشگاه تهران

سازماندهی تولید دستابزارهای سنگی یکی از مهمترین جنبههای مطالعاتی مصنوعات سنگی است. فرایند کاهشی تولید مصنوعات مشخص میسازد که چگونه مواد اولیه از خلال مراحل کاهشی آمادهسازی و منتقل شدهاند. این مراحل را میتوان بر اساس بقایایی که از هریک از آنها باقی مانده است، ردیابی نمود. چنین مطالعاتی در توضیح تفاوتهای میان مجموعه مصنوعات سنگی متعلق به یک دوران در یک منطقه و تنوع آنها در دورههای گوناگون اهمیت دارند. مدلهای توالی ویژگیهای خاصی دارند که آنها را از سایر ساختارهای باستانشناختی متمایز میکند. در این مقاله توالی کاهشی در مجموعه مصنوعات سنگی دوران فراپارینهسنگی و نوسنگی در دشت ایذه، در شمال غرب استان خوزستان مورد مطالعه قرار گرفته است. عوامل تعیینکننده در سازماندهی تولید مجموعه مصنوعات سنگی شامل در­­دسترس ­بودن ماده خام، الگوهای استقراری و خط سیر تولید در محوطههای این ناحیه مطالعه شده است. تنها محوطه دوران نوسنگی منطقه، تپه امامزاده محمود، نشان میدهد که تغییر عمدهای در خط سیر تولید ریزتیغهها از دوران فراپارینهسنگی به نوسنگی رخ داده است و حداقل مکان ایستگاههای کاهشی که در دوران فراپارینهسنگی کاملا مجزا نشده بود، به صورت کارگاه تولیدی ریزتیغهها در نوسنگی نسبتا تفکیک شده است.      

دشت ایذه, خط سیر تولید مصنوعات, فراپارینه سنگی, نوسنگی, مصنوعات سنگی