داود حاتمی - دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
حمیده حاتمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.
رضا حاتمی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا دفاع مقدس، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران.

پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق میگردد که به جنگافزار نیاز ندارد و با اجرای آن میتوان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفا، ماکت فریبنده و سازههای امن است. در این پژوهش بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، وضعیت پراکندگی جغرافیایی جمعیت شهری استان خوزستان با رویکرد پدافند غیرعامل بررسیشده است. روش کار در این پژوهش ترکیبی از روشهای اسنادی، توصیفی و تحلیلی است و در آن از مقایسهی درصد جمعیت شهر مرکز استان با سایر شهرهای استان و قانون رتبه- اندازه زیپف استفادهشده است. نتایج نشان داد ۵۵ / ۳۳ درصد جمعیت شهری استان خوزستان در شهر اهواز قرار دارد. نتایج مدل قانون رتبه- اندازه نشان میدهد که شهر اهواز بهعنوان نخست شهر برتر در نظام شبکه شهری استان خوزستان قرار دارند و نقش شهرهای میانی و کوچک در سیستم شهری این استان بسیار کم است. در مجموع سلسه مراتب شهری استان خوزستان دارای ساختاری نامتعادل است و شهر اهواز بـه عنوان نخستین شهر در شبکه شهری استان خودنمایی می کند. و هنوز سلسلهمراتب شهری در شبکه شهری خوزستان نسبت به مدل رتبه- اندازه زیپف فاصله زیادی دارد. لذا با ارائه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی و کاهش رشد شهر اهواز در این استان میتوان باعث توزیع بهینه جمعیت و سلسلهمراتب شهری مطلوب در سطح این استان شد؛ و بدینوسیله به بحث پراکندگی مطلوب جمعیتی و بحث پدافند غیرعامل دستیافت.

جمعیت شهری, پراکندگی جغرافیایی, استان خوزستان, قانون رتبه – اندازه, پدافند غیرعامل