محمدرضا دانش شهرکی - گروه حقوق عمومی و بینالملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز

زندگی اجتماعی در جهان مدرن، مستلزم گونهای گرایش به تفاهم و گفتوگوی مداوم و بنیادین است؛ تفاهم و گفتوگویی که بیش از یک رویکرد عملی مبنی بر تحمل یکدیگر بلکه بر مبنای صورتبندی خاصی از همگرایی معرفتی باشد. به عبارت دیگر، در پس هر قسم تساهل و تسامح در عرصه عمومی، نیاز است مبانی معرفتشناختی استواری قرار داشتهباشد؛ این مبانی معرفتشناختی نه تنها در کارآمدی و تعمیق زندگی اجتماعی صلحآمیز موثر است، بلکه در مبانی کلامی معرفت دینی نیز تاثیر بسزایی دارد. در واقع نخستین گام در مدارای مدنی و ایمان واقعی، پذیرش ممکنالخطا بودن انسان بهمثابه رکنی اساسی در ذات وی است. پذیرش این رکن سبب میشود انسان همواره در اعتبار ادراکات خود مضطرب باشد. پیامد ناگزیر این اضطراب معرفتی آن است که شخص همواره نسبت به بازبینی و بازسازی معتقدات خود گشوده بوده و هیچگاه خود را معیار داوری ندانسته و به تبع آن دیگران را ملزم به تبعیت از باورهای خود نداند.

اضطراب معرفتی, زندگی اجتماعی, حجیت قطع, مدارا, ممکنالخطا بودن