محمد حسین دانشکیا - قم دانشگاه معارف اسلامی گروه آموزشی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی

چکیده انسان بر اساس نوع نگرش خود، در بستر تاریخ حرکت میکند و مسیر خود را انتخاب مینماید؛ لذا نوع نگرش انسان به دنیا، در ساخت تمدن اهمیت دارد. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی و رویکردی قرآنی درصدد است تا تاثیر نگرش به دنیا را در ساخت تمدن از منظر قرآن مورد کنکاش قرار دهد. یافتهها، حکایت از آن دارند که از منظر قرآن، سه نگرش کلی به دنیا وجود دارد: نگرش دنیا گریز آخرت طلب، دنیا طلب آخرت گریز و دنیا دار آخرت گرا. در صورت باور به هر یک از این سه نگرش،در مرحله عمل، سه دنیای متفاوت، اما دو جهان تمدنی مغایر، شکل میگیرند. نگرش اول یعنی نگرش دنیا گریز آخرت طلب، توان ساخت هیچ تمدنی را ندارد؛ از این رو از موضوع جهان تمدنی خارج است؛ اما دو نگرش دیگر، قادر به ساخت تمدن اند. یکی ابلیسی و دیگری توحیدی که هر کدام به صورت وجودی مشکک، قابلیت استقرار دارند. واژگان کلیدی جهان تمدنی، نگرش به دنیا، نگرش به آخرت، تمدن توحیدی، تمدن ابلیسی.

جهان تمدنی, نگرش به دنیا, نگرش به آخرت, تمدن توحیدی, تمدن ابلیسی