یونس نوربخش - دانشیار، هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران
سیده فاطمه نعمتی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه تهران

مقاله حاضر پژوهشی با رویکرد مطالعه ظرفیتهای توسعه فضای مجازی در راستای تحقق تمدن نوین اسلامی است که با هدف بررسی رابطه فن آوری ارتباطات و فضای مجازی با تمدن سازی اسلامی در جهان اسلام از منظر کارشناسان و متخصصان فضای مجازی انجام شدهاست. توسعه و گسترش فضای مجازی در جوامع اسلامی و آسیبهای ناشی از آن در کنار وابستگی مردم به استفاده از این فناوری نشان میدهد که نمیتوان آینده تمدنی بدون وجود فضای مجازی را متصور بود. از آن جهت که تاکنون چنین مطالعه ای انجام نشده و نیاز به تولید علم در این موضوع وجود دارد، نگاه اکتشافی بر پژوهش حاکم است و ترکیبی از روشهای کیفی برای دستیابی به نتایج متقن استفاده شد. مصاحبه با متخصصان فضای مجازی، تجمیع نظرات، تدوین پرسشنامه اولویت سنجی و دریافت اولویتهای توسعه بر اساس سه دوره زمانی و نیازهای کشورهای اسلامی روندی است که مقالهی حاضر دنبال کرده است. ۱۱ مولفه مهم استخراج شد و در نهایت نشان داد که متناسب با دورههای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، شکل توسعه ظرفیتهای فضای مجازی برای تحقق تمدن اسلامی متفاوت خواهد بود.

فضای مجازی, تمدن نوین اسلامی, سیاست گذاری, فرهنگ, اینترنت