مصطفی یوسفی راد - دانشگاه صنعتی اراک ، اراک
سید میلاد شریفی - دانشگاه ازاد اسلامی اراک

در مطالعات چینه نگاری مکانیکی، واحدهای چینه ای تحت تاثیر خواص ژئومکانیکی خوددارای عکس العمل های متفاوتی در برابر نرخ حفاری هستند.مطالعه ذحاضر با هدف ارزیابی تاثیر سرعت امواج طولی و برشی و همچنین مدول های مهم الاستیسته یانگ و برشی بر نرخ یا سرعت حفاری در محیط های سنگی و شناخت واحدهای چینه نگاری مکانیکی انجام شده است. به این منظور داده های حاصل از ۲۱۰۰۰ خروجی مقادیر سرعت های امواج طولی و برشی و مدول های یانگ و برشی از مناطق جنوبی ایران که شامل واحدهای سنگ شناسی چینه ای با تاکید بر خواص مکانیکی فوق هستند بررسی شد. سپس روابط مربوط به هر یک از پارامترهای مذکور بانرخ حفاری بدست آمد. نتایج این مطالعه نشان می دهد با ضریب همبستگی بالایی رابطه منطقی بین سرعت امواج لرزه ای طولی دو برشی با نرخ حفاری در واحدهای چینه نگاری مکانیکی می باشد به نحوی که با افزایش سرعت موج Vp و موج برشی Vs سرعت نرخ نفوذ کاهش پیدا می کند که بیانگر تاثیر افزایش مقاومت و چگالی واحدهای سنگی بر نرخ حفاری است. از سوی دیگر با افزایش مدول یانگ و مدول برشی، مقدار سرعت نرخ نفوذ کاهش پیدا می کند که این مورد نیز تاثیر خواص الاستیسیته بر نرخ حفاری را نشان می دهد. همچنین از تلفیق روابط بدست آمده یک معادله چند متغیره از خواص لرزه ای و مدول الاستیک بدست آمده است. که به راحتی امکان محاسبه نرخ حفاری در هریک از واحدهای چینه ای مکانیکی مورد نظر را فراهم می سازد.

چینه نگار مکانیکی نرخ حفاری ، ژئومکانیک