مهسا عباسپوردهاقانی - کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی ارم، شیراز، ایران
ستاره احسنت - استادیار گروه ارتباط تصویری ، موسسه آموزش عالی ارم شیراز ، ایران
فرهاد نادری - مربی، گروه ارتباط تصویری، موسسه آموزش عالی ارم شیراز، ایران

در مسیر تاریخ هنر ایران دوره قاجار (پس از پیروزی انقلاب مشروطیت) علاوه بر تحول در نظم و نثر نهضت ها و مکاتب دیگری شکل گرفتن که یکی از آن ها نقاشی قهوه خانه ای بوده است این هنر زیبا با نام های متفاوتی از جمله: نقاشی عامیانه و نقاشی خیالی هم شناخته شده است و هر کدام یک تعریفی در بر دارند. نقاشی عامیانه به این دلیل گفته می شود، به جای آن که توجه کارشناسان و متخصصان را به خود جلب کند، نگاه های ساده و بی آلایش مردم آیینه صفت کوچه و بازار را جلب کرد و هنرمندان از دل همین مردم کوچه و بازار بودند. نقاشی خیالی: این نقاشی بر آمده از وقایع زندگی پهلوانان ملی و مذهبی است و پیوند ناگسستنی با ادبیات پارسی دارد و هنرمند با گوش دادن به سخنان نقال و خواندن شاهنامه هر آنچه را که در خیالش نقش می بست را به تصویر در آورده و در آخر نقاشی قهوه خانه ای: این نام ازنهادی اجتماعی به نام قهوه خانه گرفته شد زیرا میتوان اولین سفارش دهندگان و شروع این مکتب را قهوه چی ها و قهوه خانه ها دانست. قابل ذکر است که آموزش آن تجربی و استاد-شاگردی بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی ،سعی بر بررسی خاستگاه و سیر پدید آمدن مکتب قهوه خانه در شرایط فرهنگی و سیاسی دوره قاجار داریم. ما با انجام این پژوهش در تلاشیم تا گامی در راه احیای این سبک نقاشی که ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی دارد، برداریم و در بستر هنرمعاصر، جایگاه نقاشی قهوه خانه ای را که با ذوق و قریحه و خیال هنرمند آمیخنه را تثبیت کنیم.

ساختاربصری/ نقاشی قهوه خانه ای/هنرقاجار