اثربخشی رفتار درمانی عقلانی هیجانی بر ارتقا شاخص های خجالت ورزی دختران دبیرستانی، یک کارآزمایی کنترل شده تصادفی

رفتار درمانی عقلانی هیجانی رویکردی شناخته شده در روانشناسی بوده است که مشکلرا از سه دیدگاه شناختی، عاطفی و رفتاری مورد تبیین قرار میدهد و با ا صلاح شناختزمینه بهبود کنش های عاطفی و رفتاری را فراهم می سازد. از سوی دیگر، خجالت یا کمروئی، یک عاطفه اجتماعی است که با نارساکنش وری در بیان احساسات و خواسته ها همراهبوده است. این مطالعه، اولین پژوهش انجام شده در بررسی اثربخشی رفتار درمانی عقلانیهیجانی بر ارتقا خجالت ورزی در جامعه ایرانی بوده است. در یک کارآزمایی کنترل شدهتصادفی، در برهه زمانی اردیبهشت ماه لغایت بهمن ماه ۱۳۹۵، از میان از میان دختراندبیرستانی شهر ارومیه، ۳۰ دانش آموز به روش نمونه گیری پاسخ محور انتخاب و از طریقبلاک رندومیشن به طور تصادفی در قالب دو گروه آزمایش و درمان با تاخیر تخصیصیافتند. رفتار درمانی عقلانی هیجانی در قالب پروتکل آلیس به مدت هشت هفته به گروهآزمایش ارائه و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. جهت ارزیابی شاخصخجالت ورزی در دو مرحله پیش و پس آزمون از آزمون تروا سکات استفاده شد. نتایج اولیهدر قالب تغییرات در نمره کل خجالت ورزی و نتایج ثانویه در قالب تغییرات سه زیر مولفهشایستگی اجتماعی، مهارت اجتماعی و ارتباط با همسالان ارائه شد. داده ها از طریق آزمونتحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج اولیه نشان داد که نمره کل شاخت خجالت ورزی درمرحله پس آزمون کاهش معناداری نشان داده است. همچنین نتایج ثانویه نشان داد کهاثربخشی مداخله رفتار درمانی عقلانی هیجانی بر هر سه مولفه شایستگی اجتماعی، مهارتاجتماعی و ارتباط با همسالان معنادار بوده است. یافته های مطالعه حاضر همسو با پیشینهپژوهشی گویای اثربخشی رفتار درمانی عقلانی هیجانی بر شاخص روانشناختیخجالت ورزی بوده است. این یافته ها می تواند در طرح ریزی مداخلات عقلانی هیجانی دراختلالات با زیربنای هیجانی مفید و با کاربست های بالینی همراه باشد.

Keywords:

رفتار درمانی عقلانی هیجانی , خجالت ورزی , مهارت اجتماعی