مهدی سرائی تبریزی - ۱. Dept. of Water Eng., College of Agric. and Natur. Resour., Tehran Sci. and Res. Branch, Islamic Azad Univ., Tehran, Iran.
مهدی همایی - ۲. Dept. of Soil Sci., Tarbiat Modares Univ.; Tehran, Iran.
حسین بابازاده - ۱. Dept. of Water Eng., College of Agric. and Natur. Resour., Tehran Sci. and Res. Branch, Islamic Azad Univ., Tehran, Iran.
فریدون کاوه - ۱. Dept. of Water Eng., College of Agric. and Natur. Resour., Tehran Sci. and Res. Branch, Islamic Azad Univ., Tehran, Iran.
مسعود پارسی نژاد - ۳. Dept. of Irrigation & Reclamation Eng., Faculty of Agric. Eng. & Technol., College of Agric. & Natur. Resour., Univ. of Tehran, Karaj, Iran.

شوری و کمبود مواد غذایی به ویژه نیتروژن، دو عامل مهم کاهش دهنده محصول در مناطق خشک و نیمه خشک می باشند. هدف از این پژوهش، مدل سازی پاسخ گیاه ریحان به تنش های توامان شوری و کمبود نیتروژن بود. بدین منظور، مدل های تعدیل یافته لیبیگ- اسپرینگل (LS) و میچرلیخ- بال (MB) و همچنین مدل های اشتقاقی از ترکیب مدل میچرلیخ- بال برای تنش مواد غذایی و مدل های ماس و هافمن (۳۱)، ون گنوختن و هافمن (۳۶)، دیرکسن و آگوستین (۱۷) و همایی و همکاران (۲۳) برای تنش شوری ارائه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش ها در ۴ سطح مختلف شوری شامل ۱۷۵/۱، ۳، ۵، و ۸ دسی زیمنس بر متر و چهار سطح کود نیتروژن شامل صفر، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ درصد نیاز کودی در ۳ تکرار انجام شد. نتایج نشان داد به ترتیب مدل های اشتقاقی MB و ماس و هافمن (۹/۴= RMSE)، MB و ون گنوختن و هافمن (۴/۵= RMSE) و همچنین MB و همایی و همکاران (۰/۷= RMSE) بهترین انطباق را با داده های اندازه گیری شده دارند. همچنین عملکرد نسبی برآورد شده برای سطوح شوری آب آبیاری، به وسیله مدل تعدیل یافته LS  (۶/۴= RMSE) در مقایسه با مدل MB نتایج رضایتبخش تری دارد (۹/۵= RMSE)، لیکن در سطوح نیتروژن خاک و اثرات متقابل شوری و نیتروژن، مدل تعدیل یافته MB (۳/۱۰= RMSE) نتایج رضایتبخش تری نسبت به مدل LS (۴/۱۴= RMSE) دارد. بنابراین، توصیه می شود به جای مدل تعدیل یافته MB و LS از مدل های پیشنهادی در این پژوهش استفاده شود.

Modified MB Model, Modified LS model, Nitrogen, Salinity., شوری؛ مدل LS تعدیل شده؛ مدل MB تعدیل شده؛ نیتروژن