مهدی نجفی قیری - Dept. of Watershed and Range Management, College of Agric. and Natural Resour. of Darab, Shiraz Univ., Shiraz,
علیرضا محمودی - Dept. of Watershed and Range Management, College of Agric. and Natural Resour. of Darab, Shiraz Univ., Shiraz,
شاهرخ عسکری - Dept. of Watershed and Range Management, College of Agric. and Natural Resour. of Darab, Shiraz Univ., Shiraz,

پتاسیم از کاتیون های مهم در خاک های شور مناطق خشک بوده که مقدار، توزیع و قابلیت استفاده آن می تواند تحت تاثیر گیاهان بومی این خاک ها قرار گیرد. جهت بررسی تاثیر گونه های گیاهی شورروی بر شکل های مختلف پتاسیم در منطقه کرسیا واقع در غرب داراب (استان فارس)، سه گونه گیاهی غالب شامل Juncus gerardi با نام محلی سازوی شور، Halocnemum strobilaceum با نام محلی باتلاقی شور و Salsola rigida با نام محلی خریت انتخاب گردید و از خاک زیر گیاه و بین گیاه در دو عمق ۱۵-۰ (سطحی) و ۳۰-۱۵ (زیرسطحی) سانتی متری در سه تکرار نمونه برداری انجام شد. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک ها شامل بافت، ماده آلی، کربنات کلسیم، پ - هاش، ظرفیت تبادل کاتیونی، درصد رطوبت اشباع و قابلیت هدایت الکتریکی و شکل های مختلف پتاسیم شامل پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که مقدار ماده آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، پ- هاش و قابلیت هدایت الکتریکی خاک تحت تاثیر گونه گیاهی قرار می گیرد. گونه Juncus gerardi سبب افزایش پتاسیم تبادلی و کاهش پتاسیم محلول در خاک شد اما تاثیری بر مقدار پتاسیم غیرتبادلی و قابل استخراج با اسید نیتریک نداشت. گونه Halocnemum strobilaceum سبب افزایش معنی دار پتاسیم محلول، تبادلی و قابل استخراج با اسید نیتریک در خاک سطحی و زیرسطحی نسبت به خاک بین گیاه گردید که این می تواند در نتیجه جذب گیاهی این عنصر از خاک های عمقی و همچنین انتقال آن همراه آب از خاک های بین گیاه به سمت ریشه باشد. گونه Salsola rigida هیچ تاثیری بر وضعیت پتاسیم خاک نداشت. به طور کلی خاک های بین گیاهان دارای پتاسیم محلول و تبادلی بیشتر در افق سطحی نسبت به افق زیرسطحی بودند. سه گونه گیاهی مطالعه شده دارای تفاوت در الگوی رشد و توسعه، جذب و دفع املاح محلول و پتاسیم، مورد استفاده قرار گرفتن توسط دام، مقدار ماده آلی قابل برگشت به خاک، ذخیره املاح محلول و پتاسیم در بافت های خود و جذب شدید آب از خاک و در نتیجه پخشیدگی آب و پتاسیم محلول از خاک های دور از خاک ریشه به سمت ریشه بوده و می توانند تاثیرات مختلفی بر توزیع پتاسیم در خاک ها داشته باشند. گیاه Juncus gerardi با توجه به تاثیری که در کاهش شدید شوری و پتاسیم محلول و افزایش پتاسیم تبادلی دارد می تواند به عنوان گونه مناسب جهت اصلاح این خاک ها توصیه شود.

Juncus gerardi, Halocnemum strobilaceum, Salsola rigida, Darab, Mineralogy., Juncus gerardi, Salsola rigida, Halocnemum strobilaceum, داراب, کانی شناسی