مریم نصری فرد
غلامعباس صیاد
علیرضا جعفرنژادی
مجید افیونی

آلودگی محیط زیست به عناصر سنگین مانند سرب مشکلی جدی و روزافزون است. با توجه به نقش مهم گندم در تغذیه انسان، این پژوهش به منظور بررسی غلظت سرب در خاک و بذر گندم مزارع استان خوزستان انجام گرفت. بر این اساس، در سال زراعی ۸۷-۱۳۸۶ از تعداد ۱۰۰ مزرعه به روش وزنی، نمونه های خاک و بذر گندم جمع آوری شدند. برخی از ویژگی های خاک شامل بافت خاک، درصد کربنات کلسیم معادل، ظرفیت تبادل کاتیونی، کربن آلی، پ- هاش و هدایت الکتریکی خاک و هم چنین غلظت سرب کل خاک، سرب قابل جذب و سرب موجود در بذر گندم در نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در هیچ یک از مناطق مطالعاتی، غلظت سرب خاک و بذر گندم، بالاتر از حد مجاز آلودگی (به ترتیب ۵۰ و ۳۰۰-۳۰ میلی گرم بر کیلوگرم) نبود. منطقه ایذه با میانگین ۰۱/۰ میکرو گرم بر کیلوگرم، کمترین غلظت سرب و باغ ملک با میانگین ۱۹۰ میکرو گرم بر کیلوگرم، دارای بیشترین غلظت سرب در بذر گندم بودند. میانگین غلظت سرب قابل جذب در کل منطقه مطالعاتی، ۶/۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود. غلظت سرب قابل جذب در خاک ارتباط منفی و معنی داری (*۲/۰- =r) با قابلیت هدایت الکتریکی خاک نشان داد. هم چنین غلظت سرب در بذر گندم با درصد کربنات کلسیم معادل ارتباط مثبت و معنی داری (**۳/۰=r) نشان داد. غلظت بالاتر سرب در بذر گندم نان نشان داد که گندم نان پتانسیل بالاتری در انباشت سرب نسبت به گندم دوروم دارد

Khuzestan Province, Heavy metals, Lead, Wheat., استان خوزستان، عناصر سنگین، سرب، گندم