قاسم مرتضایی فریزهندی - استادیار جهاد دانشگاهی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد مهدوی - استاددانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

بیشتر حوزه‌های آبخیز کوچک و متوسط کشور فاقد ایستگاه رسوب سنجی می‌باشند وبیشتر حوزه های بزرگ نیز دارای آمار طولانی مدت و با کمیت مناسب جهت برآورد رسوب نمی‌باشد. در نتیجه برنامه‌ریزی جهت حفاظت مؤثر از حوزه‌های آبخیز در مقابل فرسایش و توسعه پایدار محیط زیست به سختی امکان‌پذیر می‌باشد. از سوی دیگر، یکی از معضلات کشور در حاصل حاضر رسوبگذاری در مخازن سدها می‌باشد که باعث کاهش عمر مفید سدها خواهد شد. .هدر رفت خاک نیز که در نتیجه فرسایش حاصل می‌گردد سبب کاهش حاصلخیزی آن می‌شود. از آنجائی که خاک بستر اصلی تولیدات گیاهی و عامل اصلی در توسعه پایدار محیط زیست و خودکفایی کشور می‌باشد، لزوم برآورد هدر رفت یا فرسایش خاک به صورت کمی احساس می گردد، در این تحقیق ابتدا آمار بلند مدت ایستگاههای رسوب سنجی منطقه بررسی و بهترین ایستگاه برای نقاط مطالعاتی انتخاب و آمار آن مورد پردازش قرار گرفت. سپس شاخصه های کمی مؤثر در ایجاد رسوب محاسبه گردید . طبق نتایج مطالعات به ترتیب کاربری اراضی ، بافت و ساختمان خاک ، پوشش گیاهی و ساختار زمین شناسی در توسعه رسوب زایی در سطح حوزه آبخیز از عوامل موثر می باشد. با شناخت و کنترل عوامل فوق می توان به تثبیت خاک به عنوان بستر توسعه پایدار محیط زیست دست یابی پیدا نمود.

رسوب،حوزه آبخیز،توسعه پایدار، محیط زیست، سد امیرکبیر ، کرج ،فرسایش خاک