حمید رضا مرادی
محمد بخشی تیرگانی
سید حمید رضا صادقی

تغییرات شرایط آب و هوایی در طول سال باعث تغییر در برخی از خصوصیات خاک شده و حساسیت آن را به فرسایش تغییر می دهد. بررسی این تغییرات و چگونگی تاثیر آن روی فرسایش می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات رسوب زایی و عوامل خاکی موثر بر این تغییرات در مراتع تیرگان واقع در شهرستان درگز استان خراسان رضوی انجام گرفت. در این تحقیق از موقعیت های بالادست و پایین دست جهت های شرقی و غربی نمونه برداری با باران ساز انجام گرفت. ویژگی های مشخص کننده رسوب زایی شامل آستانه و حجم روان آب، رسوب و گل آلودگی اندازه گیری شد. در کنار هر نمونه باران ساز یک نمونه خاک برداشت و خصوصیاتی شامل وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اولیه، هدایت الکتریکی، اسیدیته و ماده آلی اندازه گیری شد. نمونه برداری باران ساز با شدت و مدت یکسان و در محل های ثابت در چهار فصل تکرار شد. به منظور به دست آوردن اثر هر یک از پارامترهای جهت و موقعیت روی داده های به دست آمده در فصول مختلف از آزمون تجزیه واریانس مرکب استفاده شد. اختلاف بین آنها با استفاده از آزمون توکی مورد بررسی قرار گرفت و نمودارهای آن ترسیم گردید. نتایج نشان داد که همه پارامترهای مشخص کننده رسوب زایی درطول سال دارای تغییرات معنی داری اند. میزان رسوب تولیدی در فصل پاییز حداکثر و به تدریج کاهش می یابد. علت کاهش آن در دو فصل زمستان و بهار را می توان به نوع پوشش گیاهی منطقه نسبت داد.

Sediment productivity, Seasonal changes, Land use, Soil characteristic, Tiregan watershed., تغییرات فصلی رسوب زایی، مرتع، خصوصیات خاک، حوزه آبخیز تیرگان.