ارزیابی روش های مختلف مدل سازی روابط مولفه های باران نگار و آب نگار واحد

تهیه و اجرای طرح های آب و خاک نیازمند مجموعه ای از اطلاعات مربوط به بارندگی و روان آب است. از طرفی آب نگارهای واحد، مبنای مناسبی برای تهیه آب نگارهای سیلاب و تامین اطلاعات جامع برای برنامه ریزان و مدیران محسوب می شوند. حال آن که تهیه آن برای تمامی حوزه های آبخیز به سادگی امکان پذیر نمی باشد. از این رو مدل-سازی مناسب برای شبیه سازی آب نگار واحد با استفاده از داده های قابل دست رس باران و به شیوه های آماری قابل اعتماد از ضروریات است. حال آن که اعتمادسنجی لازم برای روش های مختلف مدل سازی آماری در هیدرولوژی و هم چنین تهیه آب نگار واحد به ندرت صورت گرفته است. در همین راستا، تحقیق موجود درصدد مقایسه کارایی روش های مختلف مدل سازی تهیه ارتباط آب نگار واحد معرف ۲ ساعته حوزه آبخیز کسیلیان با زمان تمرکز حدود ۱۰ ساعت با استفاده از داده های بارندگی می باشد. برای انجام تحقیق موجود، تحلیل روابط بین ۳۶ ویژگی باران نگار و آب نگار واحد برای ۲۳ رگبار طی چهار فصل در یک دوره زمانی ۳۳ ساله به شکل های مختلف رگرسیون دو و چند متغیره مد نظر قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده میانه خطای تایید مقادیر حاصل برای کلیه متغیرهای وابسته آب نگار واحد ۲ ساعته بین ۳۷ تا ۸۸ درصد برآورد شد. نتایج نشان داد که در رگرسیون دو متغیره، مدل های درجه سوم و خطی و در رگرسیون چند متغیره، مدل های لگاریتمی بیشترین توانایی در تعیین ارتباط هیدروگراف واحد و مولفه های مختلف بارندگی در حوزه آبخیز مذکور را داشته اند. هم چنین دقت مدل های حاصل از تجزیه و تحلیل عاملی در رگرسیون چند متغیره کاهش پیدا کرد. با توجه به آماره های ارزیابی مورد استفاده در این تحقیق از بین دو روش پس رو و پیش رو در اکثر مواقع روش پس رو و در شاخص های زمانی رابط بین آب نگار واحد و باران نگار روش پیش رو از نتایج بهتری برخوردار بوده است.

Keywords:

Regression model , Unit hydrograph simulation , Kasilian watershed , Principle component analysis , Regression models. , تجزیه و تحلیل عاملی , شبیه سازی آب نگار واحد , حوزه آبخیز کسیلیان , مدل سازی رگرسیونی