بررسی پیامدهای خشک سالی در سطح مزرعه: مطالعه موردی منطقه مرودشت

خشک سالی از جمله پرهزینه ترین حوادث هواشناسی می باشد و ایران در برابر اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی خشک سالی بسیار آسیب پذیر است. در این مطالعه مدل حداکثرسازی سود انتظاری و برنامه ریزی مطلوبیت کارا جهت تعیین الگوی کشت بهینه، سود ناخالص انتظاری و آب مصرفی با و بدون خشک سالی در سطح مزارع نماینده گروه های همگن به کار برده شد. این مطالعه بر اساس دو سری داده انجام شد. یک نمونه ۱۸۰ بهره برداری برای مصاحبه و جمع آوری داده های لازم در سطح مزرعه در سال ۱۳۸۶ انتخاب گردید. مزارع نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده دو مرحله ای به دست آمد. نتایج نشان داد که بیشترین کاهش در سود انتظاری متوجه کشاورزانی است که از آب سطحی رودخانه و یا کانال استفاده می کنند. این گروه از کشاورزان کاهش شدیدی را در درآمد انتظاری (۶۴%-۵۳%) به عنوان پیامد خشک سالی، عمدتا به دلیل این که دسترسی آنها به آب به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، متحمل می شوند. کمترین میزان خسارت متوجه گروه همگن زارعینی است که از آب زیرزمینی یا منابع آب تلفیقی زیرزمینی و سطحی استفاده می کنند. کاهش در درآمد انتظاری این گروه به ترتیب ۷ و ۳۲ درصد سود انتظاری در سال نرمال است. در نهایت نتایج نشان داد که الگوی رهاسازی آب از دریچه سد درودزن در سال زراعی ۸۰-۱۳۷۹ و ۱۳۸۵-۱۳۸۴ بر اساس قیمت های سایه ای محاسبه شده برای هر متر مکعب آب در دهه های مختلف سال، بهینه نبوده است.

Keywords:

Drought , Utility efficient programming , Stratified random sampling. , پیامدهای خشک سالی , مدل برنامه ریزی مطلوبیت کارا , گروه های همگن زارعین