اثر لجن فاضلاب بر غلظت جیوه خاک و گیاه ذرت

استفاده از لجن فاضلاب به عنوان کود در زمین های کشاورزی رواج زیادی یافته است. لجن سرشار از مواد مغذی مورد نیاز گیاهان است. اما از طرف دیگر غلظت بالای فلزات سنگین موجود در لجن مثل جیوه (Hg) می تواند منجر به آلودگی خاک، گیاه و زنجیره غذایی انسان شود. به منظور ارزیابی خطر جذب جیوه از خاک تیمار شده با لجن فاضلاب، در مرکز ایران طی پنج سال، آزمایشی با سه سطح لجن فاضلاب (۲۵، ۵۰ و۱۰۰ مگاگرم در هکتار ۱-ha Mg) و تیمار شاهد (بدون لجن) در قالب طرح پلات های خرد شده و در سه تکرار اجرا شد. در سال اول به کل پلات، سال دوم به ۵/۴، سال سوم به ۵/۳، سال چهارم به ۵/۲ و سال پنجم به ۵/۱ هر پلات لجن اضافه گردید. بعد از پنج سال، از دو عمق cm۲۰-۰ و ۴۰-۲۰ خاک، ریشه، ساقه و دانه گیاه ذرت بخش های مختلف پلات ها نمونه برداری و مقدار جیوه آن آنالیز شد. به طور کلی استفاده از لجن باعث افزایش معنی دار غلظت جیوه خاک هر دو عمق و بخش های مختلف گیاه گردید. غلظت جیوه اندازه گیری شده نمونه های خاک در دامنه ۱-kg µg ۲۲ (در نمونه های شاهد) تا ۱- µg kg۱۲۰۰ (در پلات هایی که ۵ سال متوالی لجن با حجم ۱-ha Mg۱۰۰ دریافت کرده بودند) متغیر بود. میانگین غلظت Hg ریشه، ساقه و دانه به ترتیب ۱- µg kg ۹۱، ۹ و ۸ اندازه گیری شد. کابرد لجن فاضلاب هم چنین باعث افزایش معنی دار عملکرد گیاه شد.

Keywords:

Mercury , Sewage sludge , Soil , Corn. , جیوه , لجن فاضلاب , خاک , گیاه ذرت