وحیدرضا جلالی
مهدی همایی
سیدخلاق میرنیا

گیاه کلزا در پاسخ به تنش شوری، مقاومت های متفاوتی طی مراحل مختلف رشد از خود بروز می دهد. اغلب گیاهان از جمله کلزا، در مراحل نخستین رشد به شوری حساس تر بوده و با افزایش سن، مقاومت آنها به شوری افزایش می یابد. دوره رشد زایشی، حیاتی ترین بخش زندگی گیاه می باشد زیرا گیاهی که در این دوره تحت تنش قرار گیرد، با وجود داشتن ظاهری سالم، عملکرد چندانی نخواهد داشت. هدف از این پژوهش، کمی نمودن واکنش گیاه کلزا (رقم Option۵۰۰) به شوری طی مرحله رشد زایشی به کمک یک مدل بود. برای بررسی اثر شوری آب آبیاری بر تعرق گیاه در مرحله گل دهی و عملکرد دانه، آزمایشی در سال ۱۳۸۴ در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، شامل یک تیمار غیرشور و ۸ تیمار با شوری های ۳، ۵، ۷، ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۵ و ۱۷ دسی زیمنس بر متر که از منبع آب شور طبیعی دریاچه حوض سلطان قم تامین شده بود، در یک خاک شن لومی انجام گرفت. بوته های کلزا پیش از رسیدن به مرحله مورد نظر با آب غیر شور آبیاری و پس از آن هر گلدان با تیمارهای مربوطه آبیاری گردید. به منظور کمی کردن اثر شوری در هر یک از مراحل رشد، مقادیر تعرق نسبی( Ta/TD) و عملکرد نسبی دانه ( Y/Ym) در شوری های مختلف خاک، با استفاده از مدل های ماس و هافمن، ونگنوختن و هافمن، دیرکسن و همکاران و همایی و همکاران برآورد و پارامترهای مورد نظر به دست آمد. مقایسه مدل ها با استفاده از آماره های مربوطه انجام شد. برازش مدل های مختلف بر مقادیر اندازه گیری شده، طی مرحله گل دهی نشان داد که مدل ونگنوختن و هافمن از دقت بیشتری نسبت به سایر مدل ها برخوردار است. حال آن که برای مرحله بلوغ، مدل همایی و همکاران توانست برآورد بهتری نسبت به سایر مدل ها ارائه دهد.

Threshold salinity, Relative transpiration, Relative yield, Van Genuchten and Hoffman model, Homaee, , Model., شوری آستانه، تعرق نسبی، عملکرد نسبی، مدل ونگنوختن و هافمن، مدل همایی و همکاران