ارزیابی ژنوتیپ های گندم نان از لحاظ پاسخ به تداخل علف های هرز در شرایط دیم

  به منظور ارزیابی توانایی رقابت ژنوتیپ های گندم نان با علف های هرز در شرایط دیم آزمایشی با ۲۶ ژنوتیپ گندم نان و دو رقم سرداری و آذر ۲ به عنوان شاهد در قالب طرح کرت های خرد شده نواری (اسپلیت بلوک) با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار درسال ۸۲-۱۳۸۱ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود- کرمانشاه) انجام گرفت ، شرایط حذف و عدم حذف علف های هرز به عنوان فاکتور افقی و ژنوتیپ ها به عنوان فاکتور عمودی در نظر گرفته شدند. صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در سنبله، تعداد خوشه و عملکرد دانه گندم، تعداد و وزن خشک علف های هرز در متر مربع و شاخص های تحمل تداخل علف هرز و شاخص رقابت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که ژنوتیپ های شماره ۱۳، ۱، ۲۶ و ۸ دارای میانگین عملکرد بیشتری نسبت به شاهدهای آزمایش (ارقام سرداری و آذر ۲) در هر دو شرایط وجود و عدم وجود علف هرز بودند. این ژنوتیپ ها هم چنین دارای بیشترین مقدار شاخص تحمل تداخل علف هرز نسبت به شاهدها بودند. بر اساس شاخص رقابت، ژنوتیپ های شماره ۱، ۹، ۱۳، ۲۶ و ۲۷ به همراه شاهدهای آزمایش از توان رقابت بالایی با علف های هرز برخوردار بودند. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون نشان داد که متغیرهای ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد دانه در سنبله گندم تاثیر مثبت و معنی داری بر میزان تحمل ژنوتیپ ها در تداخل با علف هرز دارند. بنابراین بر اساس نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری و با توجه به اهمیت صفات عملکرد دانه در هر دو شرایط وجود و عدم وجود علف هرز و شاخص تحمل تداخل علف هرز، ژنوتیپ های شماره ۱۳، ۲۶، ۱ و ۸ قابل گزینش هستند، که در شرایط مبارزه با علف های هرز عملکرد بیشتری از شاهدها داشتند و در شرایط عدم کنترل علف های هرز عملکرد قابل قبولی داشتند .

Keywords:

Wheat , Weed interference , Competition , Dryland condition. , گندم , تداخل علف هرز , شرایط دیم , شاخص تحمل , شاخص رقابت