احمد رضا مللی
حسین شریعتمداری

استفاده از سرباره ولجن کنورتور، از محصولات فرعی صنایع فولاد، جهت افزایش کیفیت دو نوع کود آلی و اثر آنها بر تغذیه گیاه ذرت بررسی شد. این آزمایش به صورت انکوباسیون دو کود آلی، کود گاوی و ورمی کمپوست کود گاوی در نمونه های ۳ کیلوگرمی در رطوبت ظرفیت مزرعه و دمای اتاق به مدت سه ماه انجام شد. تیمارهای غنی سازی شامل سطوح مختلف ۰، ۵ و ۱۰ درصد آهن خالص از سرباره و لجن کنورتور کارخانه ذوب آهن و سولفات آهن تجاری بودند که در ابتدای انکوباسیون به کودهای فوق الذکر اضافه شدند. سپس نمونه برداری از تیمارها در زمان های۰، ۱۰، ۲۵، ۴۵، ۶۵ و ۹۰ روز پس از شروع آزمایش صورت گرفت. سپس کودهای غنی شده به میزان ۱۷ گرم بر کیلوگرم (۵۰ تن در هکتار) در گلدان های۳ کیلوگرمی با خاک مزرعه چاه اناری دانشگاه صنعتی اصفهان مخلوط گردید. در هر گلدان دو گیاه ذرت رقم سینگل کراس ۷۰۴ کشت گردید و پس از ۷۰ روز عملکرد و غلظت آهن، منگنز، روی و مس اندام هوایی گیاه تعیین گردید. نتایج نشان داد که استفاده از سولفات آهن تجاری باعث افزایش آهن و منگنز قابل استخراج کود با DTPA شد. در غنی سازی به وسیله لجن کنورتور بهترین نتیجه در تیمار ۱۰ درصد آهن مخلوط با ورمی کمپوست کود گاوی و در زمان حدود ۶۰ روز به دست آمد. تیمار ۵ درصد آهن خالص سرباره در کود گاوی باعث افزایش آهن و منگنز قابل استخراج باDTPA با گذشت زمان شد، ولی تیمار ۱۰ درصد تاثیر چندانی در افزایش آهن و منگنز قابل استخراج با DTPA نداشت. بیشترین مقدار کل آهن گیاه در تیمار های غنی شده با سولفات آهن وجود داشت. بعد از تیمار سولفات آهن مقدار آهن کل گیاه در تیمار ۱۰ درصد لجن کنورتور نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. از طرف دیگر بیشترین میزان کل منگنز گیاه مربوط به تیمار ۵ درصد لجن کنورتور مخلوط با ورمی کمپوست کود گاوی بود. در مجموع با توجه به تاثیر تیمار لجن کنورتور در افزایش جذب عناصر غذایی کم مصرف؛ آهن، منگنز، روی و مس گیاه؛ به نظر می رسد تیمار ۱۰ درصد آهن خالص از لجن کنورتور مطلوب ترین نتیجه را در غنی سازی کود دامی داشته است.

slag, converter sludge, manure, enrichment, DTPA extractable Fe, corn., سرباره، لجن کنورتور، کود دامی، غنی سازی، آهن قابل استخراج با DTPA، آهن گیاه