بهروز مرادی عاشور
احمد ارزانی
عبدالمجید رضایی
سید علی محمد میرمحمدی میبدی

در این بررسی نحوه کنترل ژنتیکی عملکرد دانه و صفات مرتبط به آن در پنج تلاقی گندم پائیزه (Triticum aestivum L) به روش تجزیه میانگین نسل ها برآورد گردید. ارقام روشن، مهدوی، اینیا، آتیلا و گاسکوین و جمعیت های F۱، F۲، BC۱ و BC۲ حاصل ازتلاقی آنها بر پایه طرح کرت های خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس میانگین نسل ها نشان داد که تفاوت های معنی دار بین نسل ها برای صفات مورد مطالعه از جمله عملکرد دانه در بوته، تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبلچه در سنبله و وزن دانه در سنبله وجود دارد. برای بیشتر صفات و تلاقی ها مقدار F/DH۱/۲ کوچک تر از یک بود که بیانگر متفاوت بودن علامت و بزرگی اثر ژن های کنترل کننده این صفات می باشد. برای عملکرد دانه وراثت پذیری عمومی با دامنه ۵/۲۸ تا ۶/۵۸ درصد و وراثت پذیری خصوصی با دامنه ۲۴ تا ۵/۴۸ درصد برای پنج تلاقی برآورد گردید که کوچک ترین برآورد را در مقایسه با سایر صفات دارا بود. برآورد اجزای ژنتیکی میانگین نسل ها با برازش مدل های مختلف و انتخاب بهترین مدل نشان داد که بسته به نوع صفت و ژنوتیپ نقش اجزای ژنتیکی افزایشی، غالبیت و اپیستازی در کنترل صفات مورد مطالعه متفاوت است.

, Generation mean analysis, Heritability, Grain yield, Components of variation., گندم نان، تجزیه میانگین نسل ها، وراثت پذیری، عملکرد دانه، اجزای تنوع و عملکرد