حاجی محمد تکلوزاده
کریم کمالی
یعقوب فتحی پور

ترجیح مراحـل مختلف رشـدی شته سیاه یونجـه (Aphis craccivora Koch) توسـط زنبـور پارازیتـوئید(Lysiphlebus fabarum (Marshall ) در شرایط اتاقک رشد (دمای ۲±۲۰ درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی۵± ۵۵ درصد و دوره نوری روشنایی: تاریکی۱۰:۱۴ ساعت) و در دو آزمایش بررسی شد. در آزمایش اول، ترجیح مرحله میزبانی با بهره گیری از کلیه مراحل رشدی شته به نسبت مساوی و در آزمایش دوم با بهره گیری از نسبت های متغیر ۵:۱۵، ۱۵:۱۵ و ۱۵:۵ از دو مرحله سنین پورگی سوم به چهارم بررسی شد. هدف از این بررسی تعیین مرحله رشدی ترجیح شته میزبان توسط زنبور پارازیتوئید(L. fabarum) بود. براساس نتایـج حاصله زنبور پارازیتوئیـد (L. fabarum) پوره‎های سن سوم شته سـیاه یونجه را با ۷۵/۳۸ درصد پارازیتیسم به سـایر مراحل رشدی ترجیح داد و بین این مرحله با سایر مراحل اختلاف معنی‎دار وجود داشت. در مراحل بعدی پوره‎های سن چهارم ۷۵/۲۳ و حشرات کامل ۲۵/۲۱ درصد پارازیته شدند و پوره‎های سن اول پارازیته نشدند. در بررسی نسبت‎های متغیر از پوره‎های سنین سوم به چهارم شته سیاه یونجه، در تراکم یکسان از دو سن نام برده، میزان پارازیتیسم پوره‎های سن سوم ۷۴/۵۵ و پوره‎های سن چهارم ۲۶/۴۴ درصد بود و در نسبت‎ ۲۵ به ۷۵ درصد از پوره‎های سن سوم به چهارم، میزان پارازیتیسم پوره‎های سن سوم ۹/۳۵ درصد و پوره‎های سن چهارم۰۹/۶۴ درصد و در نسبت ۷۵ به ۲۵ درصد از پوره‎های سن سوم به چهارم، میزان پارازیتیسم پوره‎های سن سوم ۶/۷۹ درصد و پوره‎های سن چهارم ۳۶/۲۰درصد دیده شد. پس از محاسبه درصد پارازیتیسم براساس معادله مرداک و رسم نمودار نسبت‎های میزبان پارازیته شده (Na۱/Na۲) به نسبت‎های اولیه میزبان (N۱/N۲) مشخص شد که زنبور پارازیتوئید (L. fabarum) در نسبت‎های متغیر از دو مرحله مختلف میزبان نیز برای پوره سن سه ترجیح مثبت و برای پوره سن چهار ترجیح منفی دارد. به عبارت دیگر تغییرنسبت‎ها نیز نتوانست ترجیح پارازیتوئید نسبت به پوره‎های سن سوم را تغییر دهد و در نسبت‎های متغیر نیز ترجیح مثبت به سن سوم دیده شد.

Alfalfa black aphid, , , Parasitoid, , , Host preference, شته سیاه یونجه (, ) ، زنبور پارازیتوئید (, )، ترجیح میزبانی