حمیدرضا رحمانی
محمود کلباسی
شاپور حاج رسولیها

سرب حاصل از سوخت وسایل نقلیه به عنوان مهم ترین و بیشترین منبع آلوده کننده محیط ذکر گردیده است. تحقیق حاضر به منظور بررسی آلودگی خاک به وسیله ذرات سرب خارج شده از اگزوز اتومبیل ها در بزرگراه های رشت – انزلی (منطقه انزلی)، کلاچای – رامسر (منطقه رامسر)، تهران – کرج (منطقه کرج) و تهران – اصفهان (منطقه دلیجان) صورت گرفت. در هر بزرگراه راستایی به طول ۱۰۰ متر عمود بر جاده، در یک یا دو طرف انتخاب گردید و در فواصل و عمق های مشخص از جاده نمونه برداری به عمل آمد. نمونه های خاک به آزمایشگاه منتقل شد و بعضی از خصوصیات فیزیکوشیمیایی، و هم چنین غلظت سرب کل نمونه ها بعداز عصاره گیری، با اسید نیتریک پنج مولار تعیین گردید. نتایج نشان داد که غلظت سرب در حاشیه بزرگراه ها، به ویژه در سطح خاک، در مقایسه با غلظت زمینه بسیار بیشتر است، و با افزایش فاصله از جاده به صورت نمایی کاهش می یابد. در مورد عمق خاک (به استثنای یک مورد)، بیشترین غلظت سرب در هر فاصله از جاده، در عمق سطحی خاک (صفر تا پنج سانتی متر) اندازه گیری شد، که نشان دهنده جذب تثبیت سرب در سطح خاک می باشد. غلظت سرب نمونه های خاک حاشیه جاده ها با حجم ترافیک هم بستگی مستقیم و خوبی داشت.

Lead, Soil pollution, Traffic volume, Pollutant, Heavy metals, Pollution density., سرب آلودگی خاک، حجم ترافیک ، آلاینده، فلزات سنگین، درجه و شدت آلودگی