ارزیابی گلخانه ای و آزمایشگاهی چند عصاره گیر جهت تعیین فسفر قابل استفاده ذرت در بعضی از خاکهای آهکی استان فارس

عصاره گیرهای متعددی جهت ارزیابی فسفر قابل استفاده گیاه در خاکهای مختلف پیشنهاد شده است. در حال حاضر در خاکهای آهکی ایران بیشتر از روش اولسن استفاده می شود. اما درباره مقایسه این روش با سایر روشها مطالعه زیادی صورت نگرفته است. این تحقیق به منظور به دست آوردن چنین اطلاعاتی انجام شد. غلظت فسفر در ۳۹ نمونه از خاکهای آهکی استان فارس با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی متفاوت، توسط نه عصاره گیر اندازه گیری شد. ۲۰ نمونه از این خاکها در یک آزمایش گلخانه ای با ذرت شامل سطح فسفر (صفر، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلیگرم فسفر در کیلوگرم خاک) نیز به کار رفت. نتایج به دست آمده نشان داد که فسفر عصاره گیری شده توسط روشهای نه گانه به ترتیب زیر کاهش می یابد: رزین >کول ول > مورگان > اولسن > بری ۱:۵۰ > سلطانپور و شواب > ای دی تی ا > بری ۱:۷ > آب. مقدار فسفر استخراجی با کلیه روشها، به جز بری، دارای همبستگی معنی داری می باشند، در حالی که روشهای رزین، کول ول، اولسن و آب دارای ضریب همبستگی بزرگ تری نسبت به بقیه روشها بودند. تجزیه رگرسیون نشان داد که فسفر اندازه گیری شده با کلیه روشها، به جز بری، تحت تاثیر ماده آلی و روی بومی خاک می باشد. فسفر استخراج شده با روش اخیر، با افزایش کربنات کلسیم معادل خاک کاهش می یابد. بین وزن خشک قسمت هوایی، رشد نسبی و جذب فسفر توسط ذرت با فسفر عصاره گیری شده به وسیله روشهای رزین، کول ول، اولسن و آب همبستگی معنی دار بالایی وجود داشت. این پاسخها با فسفر عصاره گیری شده توسط روشهای سلطانپور و شواب و مورگان همبستگی ضعیف و معنی داری نشان داد. غلظت فسفر در گیاه فقط با فسفر عصاره گیری شده توسط روشهای اولسن و کول ول همبستگی معنی داری داشت. به طور کلی، در این تحقیق به نظر می رسد که روشهای رزین، اولسن، کول ول و آب جهت استخراج فسفر قابل استفاده مناسب می باشند. معذالک جهت انتخاب عصاره گیرهای مناسب، مطالعه بیشتری ضروری است.

Keywords:

Phosphorus , Soil , Chemical extractants , Fars province , Corn responses , فسفر , خاک , عصاره گیرهای شیمیایی , استان فارس , پاسخهای ذرت