رضا امین پور
سیدفرهاد موسوی

زیره سبز یکی از گیاهان داروئی ارزشمند است که در مناطق خشک و نیمه خشک ایران کشت می شود و تحقیقات چندانی در رابطه با جنبه های مختلف به زراعی آن صورت نگرفته است. برای تعیین اثرات دفعات آبیاری بر مراحل نمو، عملکرد و اجزاء عملکرد دانه زیره سبز، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی ۷۳-۱۳۷۲ در مزرعه تحقیقاتی – آموزشی شرودان از توابع فلاورجان انجام شد.تیمارهای آبیاری عبارت بودند از: ۱ I - آبیاری پس از کاشت، ۲ I- آبیاری پس از کاشت و در موقع استقرار کامل گیاه، ۳ I -آبیاری پس از کاشت، در موقع استقرار کامل گیاه و در مرحله آغاز گرده افشانی و ۴ I- آبیاری پس از کاشت، در زمان استقرار کامل گیاه، در مرحله آغاز گرده افشانی و در مرحله شروع پر شدن دانه. از بررسی زمان وقوع مراحل نمو این گیاه در تیمارهای مختلف چنین نتیجه گیری شد که زمان سبز شدن تا گرده افشاتی تحت تاثیر دفعات آبیاری نمی باشد، ولی فاصله زمانی گرده افشانی تا آغاز دانه بندی، در تیمارهای ۱ I و ۲ I که آب کمتری را دریافت نمودند، حدود ۵ روز کوتاهتر از تیمارهای دیگر بوده و فاصله زمانی گرده افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک در تیمار ۴ ۱۲ ، I روز و در تیمار ۳  ۵ ،Iروز بیشتر از دو تیمار دیگر گردید. عملکرد دانه زیره در تیمارهای ۱ I و ۲ I حدود ۶۰ درصد تیمار ۴ I  بوده و تفاوت معنی داری بین تیمارهای ۳ I و ۴ I حاصل نگردید. عملکرد دانه در تیمارهای۳ I و ۴ I به ترتیب حدود ۱۷۴۲ و ۱۸۰۰ کیلوگرم در هکتار شد. تعداد چتر در گیاه که مهمترین جزء عملکرد دانه بود در تیمارهای ۳ I و۴ I بیشتر از دو تیمار دیگر شد و برعکس تعداد دانه در چتر و وزن هزار دانه کمتر از تیمارهای۱ I و ۲ I گردید.

Cumin, Irrigation, Development stages, Yield components, زیره سبز، دفعات آبیاری، مراحل نمو، اجزاء عملکرد